Dieta na Wątrobę i jej emocje wg medycyny chińskiej

Dieta na Wątrobę i jej emocje wg medycyny chińskiej

Przeglądałam ostatnio hasła w Google na jakie zapytania z medycyny chińskiej potrzebujecie informacji. Okazało się, że najbardziej popularne zapytania to: dieta na wątrobę medycyna chińska i dieta na nerki medycyna chińska. Zatem dzisiaj będzie o wątrobie.

Oczywiście jak się pewnie domyślacie nie ma tylko jednej diety na wątrobę, wszystko zależy od tego co naszej wątrobie dolega. Jest kilka syndromów dysharmonii tego narządu. Poniżej postaram się przedstawić te syndromy oraz podać kilka wskazówek dietetycznych, moim zdaniem bardzo pomocnych. Dieta na Wątrobę to mój „konik”, zawsze działa i pięknie widać poprawę funkcjonowania tego narządu, pod warunkiem, że dana osoba stosuję się do diety i zaleceń.

1. ZASTÓJ QI WĄTROBY

– jest to zablokowanie przepływu energii (Qi) Zablokowany przepływ energii w tym narządzie dawać może następujące objawy fizyczne:  zaburzenia systemu nerwowego, alergie, powiększenie węzłów chłonnych, guzy, napięcie brzucha, klatki piersiowej lub piersi, zaburzenia miesiączkowania, niestrawność, stres, napięcie karku, pleców, sztywne i mało elastyczne ciało, problemy z oczami, ból mięśni, łamiące się paznokcie, problemy ze ścięgnami.

Objawy emocjonalne charakterystyczne dla tego syndromu to: tłumienie emocji, złość, gniew, frustracja, uraza, niecierpliwość, drażliwość, depresja, zmienność nastrojów, impulsywność, błędne osadzanie czy też nadmierne ocenianie, trudności w podejmowaniu decyzji, sztywność umysłowa, negacja.

Jeżeli chodzi o przyczynę powstania tzw. zastoju Qi Wątroby, to są to:

• Głównie problemy emocjonalne -frustracja, niewyrażony gniew, chowanie urazy, żal ( czyli emocje są objawem ale też mogą być przyczyną),
• Nadmiar myślenia, rozpamiętywania,
• Wpływ wiatru, zimnej wilgoci, gorącej wilgoci,
• Zaburzenia w funkcjonowaniu Śledziony – Trzustki, niedobór krwi (anemia),
• Niektóre lekarstwa.

Jak można sobie pomóc dietą? Całkiem prosto – poniżej wskazówki:

Pokarmy/ zalecenia na zastój, obrzmienie (stłuszczenie) i tzw. Gorąco Wątroby:

• Zmniejszyć ilość jedzenia,
• Wyeliminować pokarmy prowadzące do zablokowania  lub uszkodzenia Wątroby: tłuszcze nasycone, tłuszcze trans, mięso ssaków, tłuste sery, śmietana, jaja, nadmierna ilość orzechów i nasion, środki chemiczne w pożywieniu, leki,  wszelkie używki, żywność przetworzona i rafinowana.

Pokarmy pobudzające Wątrobę do wyjścia z zastoju Qi:

• Umiarkowanie ostre pożywienie, przyprawy i zioła: rukiew wodna, rośliny cebulowate, kurkuma, natka gorczycy, bazylia, liść laurowy, kardamon, majeranek, kmin rzymski, koper włoski, fenkuł, koper, imbir, czarny pieprz, chrzan, rozmaryn, różne rodzaje mięty, melisa, korzeń arcydzięgla litwora.
• Zbyt duża ilość palącego pożywienia (palące papryczki) może zaszkodzić osobom z zastojem wątroby, szczególnie tym z oznakami gorąca (o gorącu poniżej).
• Pokarmy korzystne: buraki, słodki ryż, truskawki, brzoskwinie, wiśnie, kasztany, orzeszki pini, warzywa kapustne, w tym również rzepa, kalarepa, brukselka.
• Alkohol jest ostry i na chwilę jest w stanie przeciwdziałać zastojowi, jednak ostatecznie uszkadza komórki wątroby i nie jest polecany – nawet czerwone wino!
• Polecane są pokarmy surowe w umiarkowanych ilościach: skiełkowane zboża, fasole, nasiona, świeże warzywa i owoce.

Pokarmy harmonizujące Wątrobę:

W celu zapewnienia harmonizującego przepływu energii emocjonalnej i fizycznej polecane są:

• smak słodki tj.: zboża, słodkie warzywa, rośliny strączkowe, miód (działa antydepresyjnie, odtruwająco, w połączeniu z octem jabłkowym ma mocniejsze działanie), proszek z liści stewii,  sok z trzciny cukrowej, pełnowartościowy cukier trzcinowy, korzeń lukrecji, słód jęczmienny, syrop daktylowy, melasa, syrop ryżowy,
• pokarmy powinny być ciepłe i pobudzające przepływ energii, pomocne w leczeniu zastojów (oprócz przypadków, w których towarzyszy gorąca wilgoć lub też gorący wiatr).

Gorzkie i kwaśne pokarmy zmniejszające nadmiar Wątroby:

• Najprawdopodobniej najszybciej działającym pożywieniem służącym do usunięcia zastoju w Wątrobie oraz towarzyszącej mu depresji jest ocet jabłkowy.  Nie będzie on jednak doskonałym remedium dla osób z gorącem, dla nich lepiej zastąpić go  – sokiem z cytryny, limonki, grejpfruta (które są także gorzkie i kwaśne, ale chłodne).
• Inne gorzkie pokarmy: żyto, sałata rzymska, szparagi, amarantus, komosa ryżowa, lucerna, liście rzodkwi, skórka pomarańczy, oraz zioła korzeń mniszka lekarskiego, nasiona ostropestu plamistego, koszyczek rumianku szlachetnego, przewiercień chiński, korzeń mahonii – mają wybitne właściwości oczyszczające wątrobę. W celu zamaskowania gorzkiego smaku można je łączyć z korzeniem lukrecji.
• Wszystkie gorzkie pokarmy i zioła muszą być stosowane z umiarem u osób szczupłych, niedoborowych i wątłych.
• Piwonia leczy wszystkie syndromy Wątroby. Podobnie rumianek, melisa, mięta pieprzowa – tylko te zioła nie są już tak wzmacniające jak piwonia.

2. GORĄCO WĄTROBY

– fizycznie objawia się: czerwonymi oczami (mogą też być suche), czerwoną twarzą, czerwonym językiem, rozsadzającymi bólami głowy, bezsennością, zaburzeniami okresu menopauzy, bólami dolnej części pleców, osłabieniem nóg, wysokim ciśnieniem krwi, niestrawnością, zaparciami, w wynikach laboratoryjnych będą też podwyższone enzymy wątrobowe.

Objawy emocjonalne tego syndromu to: drażliwość, częste zniecierpliwienie i gniew, wybuchowa osobowość, opryskliwość, arogancja, krzyk, grubiaństwo, agresja, przemoc.

Przyczyny mogą być następujące:

• Zastój Qii Wątroby – emocje: niewyrażony gniew, frustracja, rozżalenie,
• Nadużywanie produktów gorących termicznie (alkohol, pikantne, smażone pokarmy),
• Wrodzone predyspozycje,
• Niektóre pokarmy.

Dieta powinna być następująca –  wyeliminować pokarmy takie jak powyżej w punkcie 1 oraz dodać:

Pokarmy odtruwające i ochładzające Wątrobę:

• fasolka mung i jej kiełki,
• seler naciowy,
• wodorosty (szczególnie kelp),
• sałata,
• ogórek,
• rukiew wodna,
• tofu,
• proso,
• śliwki,
• pokarmy z dużą zawartością chlorofilu,
• grzyby,
• łodygi lub korzeń rzewienia dłoniastego,
• rzodkiew i rzodkiew daikon.

3. NIEDOBÓR YIN I KRWI WĄTROBY

Niedobory yin są już poważniejszym problemem i zapewne dana osoba ma już za sobą kilka wizyt u specjalisty. Stan ten może być spowodowany: chorobami zakaźnymi, długotrwałym stosowaniem leków alopatycznych – kortyzolu, antybiotyków, chorobami nerek czy też nadmiarem alkoholu.

Objawy na poziomie fizycznym niedoboru Yin:

• Wypadanie włosów, przedwczesne siwienie, włosy słabe, suche,
• Przedwczesne zmarszczki,
• Choroby stawów, bóle lędźwi,
• Gorąco pięciu miejsc (dłonie, podeszwy stóp, splot słoneczny),
• Suchość, swędzenie, zaczerwienienie oczu, jaskra, kurza ślepota,
• Bezpłodność,
• Zanik menstruacji,
• Świąd pochwy, suchość pochwy,
• Nadciśnienie (leki mogą nie działać lub pogarszać stan),
• Koszmary nocne, bezsenność, niepokój, nadwrażliwość emocjonalna,
• Podatność na stany zapalne,
• Skurcze, napięcia mięśniowe,
• Ryzyko stwardnienie rozsianego,
• Twarz blada z czerwonymi policzkami i ustami,
• Język czerwony, suchy, wąski z pęknięciami, bez nalotu.

Na poziomie emocjonalnym: głównie objawia się to depresją rozdrażnieniem, nerwowością i napięciem.

Objawami NIEDOBÓR KRWI WĄTROBY są: słabe więzadła i ścięgna, mroczki w polu widzenia, skurcze mięśni, palpitacje, suche oczy, mętny wzrok, dzwonienie w uszach, nieregularne miesiączki, skąpe miesiączki lub ich brak, zawroty głowy, drętwienie, sucha skóra, słaba pamięć.

Przyczynami niedoboru krwi mogą być:

• Duża utrata jednorazowa krwi,
• Powtarzająca się utrata niewielkich ilości krwi,
• Silne emocje, myślenie na jeden temat, intensywny wysiłek intelektualny,
• Błędy żywieniowe (nadmiar ostrych gorących potraw lub tez koktajle w których znajduje się po 2-3 łyżki ostrych przypraw, nadmiar smaku gorzkiego),
• Utrata płynów np. nadmiar wysiłku fizycznego z obfitymi potami (uwaga maratończycy) czy też korzystanie z sauny (dlatego nie jest to dobry sposób detoksykacji dla osób z anemią),
• oraz niedobór qi Śledziony, jing Nerek, ogień Serca, ogień Wątroby.

Pokarmy odbudowujące Yin i krew Wątroby:

• Pokarmy z punktu „Pokarmy odtruwające i ochładzające Wątrobę”,
• Olej lniany, olej z wiesiołka, ogórecznika i pestek czarnej porzeczki,
• Picie dużej ilości płynów,
• Sok z kiszonego buraka,
• Czerwone daktyle da zao,
• Żel/ miąższ z aloesu w małych ilościach,
• Spirullina, ciemne winogrona, czarne jagody, jeżyny, maliny, czarna melasa, szpinak, buraki,
• Mocno odbudowująco yin zadziała żelatyna i wątróbka z ekologicznych zwierząt,
• Zioła: korzeń arcydzięgla chińskiego, spreparowany korzeń remani kleistej, korzeń szczawiu, korzeń piwonii – można stosować każde  osobno lub wszystkie razem, mieszanka szczególnie korzystna dla zimnych i niedoborowych osób.

4. WIATR WĄTROBY

– pomimo abstrakcyjnego określenia dla człowieka zachodu, syndrom ten występuje całkiem często w naszym klimacie. Jest to stan dosyć poważny i nie powinien zostać w żaden sposób lekceważony. Objawia się: pojawiającymi i znikającymi bólami (bóle wędrujące), nagłymi skurczami, drgawkami, nawet tikami, drżeniem, porażeniem, pulsującym bólem głowy, suchością górnej części ciała.

Wiatr często pojawia się z gęstym śluzem – wówczas mówimy o udarze mózgu, paraliżu, chorobie Parkinsona, epilepsji, stwardnieniu rozsianym, zapaleniu opon mózgowych, zapaleniu mózgu.

Na poziomie emocjonalnym będą to osoby: nerwowe, ze stanami maniakalno- depresyjnymi, napadami gwałtownych emocji, z niestabilną osobowością, emocjonalnie pomieszane, niezdolne do wypełnienia zobowiązań, niespokojne.

Tzw. wiatr Wątroby jest wynikiem patogennego wiatru wywołującego choroby gorączkowe lub toksyn. Może pojawić się także w skutek niedoboru krwi, niedoboru Yin, z nadaktywnym Yang lub na skutekdługotrwałego zastoju, w taki sposób, że pod wpływem bodźca emocjonalnego odwraca się przepływ energii.

Pokarmy i zioła zmniejszające wiatr Wątroby:

Ważne przede wszystkim, aby unikać produktów powodujących zastój Qi Wątroby. W diecie powinny być też pokarmy odtruwające i ochładzające Wątrobę. A do pokarmów, które zmniejszą tzw. Wiatr Wątroby będą zaliczane:

a) jeżeli wiatr jest razem z gorącem należy dodać pokarmy ochładzające, jeżeli wiatr z zimnem ochładzające, neutralne mogą być dodane do zimnego i ciepłego:

• chłodne : seler, bazylia, nasiona kuzu
• neutralne: szałwia, czarna soja, czarnego sezamu, kokos, pini, olej lniany,
• ciepłe fenkuł, imbir, anyż, owies, krewetki,

b) rumian szlachetny, korzeń chińskiej piwonii, stroiczka rozdęta, kozłek lekarski (valeriana),

c) do pokarmów, które szczególnie pogarszają stan wiatru należą:  jajka, mięso, kraba oraz grykę.

Na koniec kilka produktów, które ogólnie przyspieszą odnowę Wątroby (mogą być stosowane również na wiosnę dla wsparcia pracy wątroby i odnowy po zimie):

1. Chlorofil, trawy zbożowe, mikroalgi,
2. Kapusta, pietruszka, lucerna, jarmuż oraz wszystkie zielone warzywa z dużą ilością chlorofilu,
3. W przypadku mocnych zniszczeń wątroby można zastosować:

• mleko kozie, krowie lub owcze,
• spirullina + rozdrobnione mięso ryb,
• zupa lub kleik z wątrobą ze zwierząt ekologicznych (owczej, kurzej, wołowej (przy alkoholizmie nie dajemy wątroby kurzej)
• u osób, które nie były karmione piersią matki lub były ale bardzo krótko (osoby te zwykle mają zaburzenia pracy wątroby wg TCM) –  pokarmy chlorofilowe, kwasy GLA, i omega 3.

I jeszcze jedna ważna kwestia – pamiętacie, że powyższe pokarmy jedzone w nadmiarze i w krótkim czasie nie przyspieszą procesu regeneracji czy tez naprawy narządu. Ważne jest jedzenie małych ilości, systematycznie przez określony czas. W TCM ważne jest prawo 90 dni, które w uproszczeniu można powiedzieć, że brzmi tak: to co jem teraz, zaowocuje za 90 dni. Zatem stosowanie w diecie powyższych pokarmów powinno trwać średnio 90 dni i większych efektów poprawy zdrowia należy spodziewać się po 3 miesiącach.

Czytaj podobne:

Dieta a emocje – jeszcze raz o Wątrobie

Monika Dziemidowicz,  dietetyk, dietoterapeuta TCM

Literatura:

1. Paul Pitchford „Odżywianie dla zdrowia”
2. Materiały z kursu „Dietetyka profilaktyczna i lecznicza TCM – Element Drewna”

Miło powitać Ciebie na mojej stronie.

Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.

Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,

Bardzo dziękuję