Lecznicze właściwości pożywienia
Cytryna – owoc o niezwykłych właściwościach leczniczych
Cytryna to jeden z najbardziej cenionych owoców w naturalnej profilaktyce zdrowotnej – i to nie bez powodu. Ten kwaśny, soczysty owoc wykazuje wyjątkowo silne działanie odkażające i oczyszczające, co czyni go szczególnie korzystnym w diecie osób spożywających dużo białka zwierzęcego oraz tłuszczów. Dzięki swoim właściwościom przeciwdziała namnażaniu się bakterii gnilnych – zarówno w jamie ustnej, jak i w jelitach.
Cytryna to naturalny sprzymierzeniec w walce z przeziębieniem, grypą, kaszlem, nadmiarem śluzu, a nawet z pasożytami. Jej zdolność do rozpuszczania śluzu czyni ją nieocenioną również w przypadkach biegunek, w tym dezynterii.
Cytryna w ujęciu TCM
W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej cytryna uznawana jest za produkt o naturze ochładzającej i kwaśnym smaku. Smak kwaśny działa ściągająco, tonizując nadmiar i wspierając zatrzymanie płynów. Cytryna ma działanie odkażające, wzmacnia układ pokarmowy i wspiera funkcjonowanie wątroby – sprzyja wydzielaniu żółci, poprawia trawienie, a także ułatwia wchłanianie minerałów.
Co ciekawe, regularne spożywanie cytryny może wspomagać proces redukcji masy ciała oraz oczyszczanie krwi – działa rozrzedzająco i wzmacnia kruche naczynia krwionośne. Dodatkowo przynosi ulgę osobom cierpiącym na nadciśnienie, a dzięki łagodnemu działaniu na układ nerwowy – działa uspokajająco.
Cytryna zwiększa produkcję płynów organicznych i doskonale sprawdza się w upalne dni – wystarczy rozcieńczyć jej sok w wodzie, by uzyskać napój nie tylko gaszący pragnienie, ale i wspomagający naturalne chłodzenie organizmu. Szczególnie polecana jest w okresie gorąca późnego lata.
Limonka – cytrynowy zamiennik
Warto również wspomnieć o limonce – bliskiej kuzynce cytryny. Choć ich właściwości są bardzo zbliżone, limonki często uprawiane są z mniejszym użyciem chemikaliów, co może być dodatkowym atutem. Z powodzeniem można je stosować zamiennie z cytryną – zarówno w kuchni, jak i domowej apteczce.
Kiedy uważać z cytryną?
Pomimo wielu zalet, cytryny i limonki nie są odpowiednie dla każdego. Osoby z nadkwasotą żołądka, wrzodami, czy też wyjątkową wrażliwością błon śluzowych powinny unikać ich spożycia. Ponieważ kwas cytrynowy rozrzedza krew, ostrożność powinny zachować osoby z niedoborami krwi – szczególnie te blade, anemiczne, szczupłe, z tendencją do bezsenności, nerwowości czy nadmiernej drażliwości.
Zewnętrzne zastosowanie cytryny
Cytryna to nie tylko składnik diety – może być również wykorzystywana zewnętrznie. Jej sok łagodzi swędzenie po ukąszeniach owadów, działa ściągająco i odkażająco na skórę, pomaga w leczeniu drobnych owrzodzeń oraz wspomaga redukcję odcisków, zmiękczając i zmniejszając ich rozmiar.
Przepisy:
🍋 Rozgrzewający napój z cytryną, imbirem i miodem
Składniki (na 1 porcję):
- sok z ¼ cytryny (świeżo wyciśnięty)
- plasterek świeżego imbiru (ok. 1 cm)
- 1 łyżeczka miodu (opcjonalnie)
- 250 ml ciepłej wody (nie wrzątek!)
Wykonanie:
- Imbir lekko rozgnieć nożem, aby uwolnił sok i wrzuć do kubka.
- Zalej ciepłą wodą (ok. 70–80°C) i odstaw na 5–10 minut pod przykryciem.
- Dodaj sok z cytryny oraz miód (jeśli używasz), gdy napój nieco ostygnie – miód nie powinien być podgrzewany powyżej 40°C, by nie tracił właściwości.
- Wymieszaj i wypij powoli, najlepiej rano na czczo lub po cięższym posiłku.
Działanie według TCM:
- Cytryna rozpuszcza śluz i wspiera Wątrobę oraz Żołądek.
- Imbir ogrzewa Śledzionę i Żołądek, pomaga w przypadku chłodu i wilgoci.
- Miód tonizuje Qi, nawilża i łagodzi nadmiar kwaśnego smaku cytryny.
Ten napój doskonale sprawdza się przy zastoju Qi Wątroby, uczuciu pełności, śluzie w organizmie, przeziębieniach i braku apetytu.
🥣 Zupa cytrynowa z komosą ryżową i koperkiem
(lekka, odświeżająca, wspierająca trawienie)
Składniki (na 2 porcje):
- ½ szklanki komosy ryżowej (quinoa), dobrze przepłukana
- 1 średnia marchew, pokrojona w cienkie plasterki
- 1 łodyga selera naciowego, drobno pokrojona
- 3 szklanki wody lub lekkiego bulionu warzywnego
- sok z 1 cytryny
- 1 łyżeczka oliwy z oliwek
- garść świeżego koperku, posiekanego
- sól, pieprz do smaku
- opcjonalnie: szczypta kurkumy lub imbiru (dla rozgrzania)
Wykonanie:
- W garnku rozgrzej oliwę, dodaj marchew i seler – podsmaż 2–3 minuty.
- Dodaj komosę i zalej bulionem lub wodą.
- Gotuj na małym ogniu pod przykryciem przez 15–20 minut, aż quinoa będzie miękka.
- Na końcu dodaj sok z cytryny, koperek, dopraw solą i pieprzem. Podawaj ciepłą.
TCM:
– Cytryna i koper działają rozpraszająco i odświeżająco – wspomagają Wątrobę i Żołądek.
– Quinoa (komosa ryżowa) wzmacnia Śledzionę i dostarcza białka.
– Marchew nawilża i harmonizuje Środkowy Ogrzewacz.
🍋 Cytrynowy krem kokosowy z chia (na zimno)
(oczyszczający, delikatnie ochładzający, idealny na późne lato i gorące dni)
Składniki (na 2 porcje):
- 1 szklanka mleka kokosowego (bez dodatków)
- sok i skórka z ½ cytryny (ekologicznej)
- 2 łyżki nasion chia
- 1 łyżeczka miodu lub syropu klonowego
- szczypta kurkumy (opcjonalnie)
- kilka listków mięty do dekoracji
Wykonanie:
- Wymieszaj mleko kokosowe, sok i skórkę z cytryny, miód oraz kurkumę.
- Dodaj nasiona chia i dokładnie wymieszaj.
- Przelej do słoiczków lub miseczek i odstaw do lodówki na minimum 2 godziny (najlepiej na noc).
- Podawaj schłodzone, z listkiem mięty.
TCM:
– Kokos nawilża i ochładza Płuca oraz Żołądek.
– Cytryna wspiera wątrobę i rozprasza gorąco.
– Chia regulują wilgoć i działają delikatnie oczyszczająco.
Podsumowanie
Cytryna to prosty, dostępny dla każdego owoc, który w małej dawce niesie ogromną leczniczą moc. Warto włączyć ją do codziennego życia – zarówno w diecie, jak i domowych rytuałach pielęgnacyjnych – pamiętając przy tym o indywidualnych potrzebach organizmu.
Monika Dziemidowicz, dietetyk, dietoterapeuta TCM
na podstawie: P. Pitchford „Odżywianie dla zdrowia”
Czytaj podobne:
Lecznicze właściwości pożywienia – grochy, fasole, soczewice i inne strączki