Balans emocjonalny i jego wpływ na ciało

Dieta a emocje wg TCM
Balans emocjonalny i jego wpływ na ciało
Cz. I

W Tradycyjnej Chińskiej Medycynie (TCM) emocje są przypisane do konkretnych narządów. Jest pięć głównych narządów tzw. pełnych i do nich są przypisane podstawowe emocje np.: Wątroba – złość, Serce – radość, Śledziona – rozmyślanie/ zamartwianie się, Płuca – smutek/żal, Nerki – strach/ przerażenie (szerzej o tym pisałam w poprzednich artykułach z serii Dieta a emocje).
Oznacza to, że z jednej strony generowanie powyższych emocji zależy od funkcjonowania (prawidłowego lub nie) tych narządów, z drugie strony kształtujące się emocje i utrzymujące przez dłuższy czas, wpływają na funkcje tych narządów. Z tego też powodu, poważne choroby tych narządów, będą objawiać się odbiegającymi od normy stanami emocjonalnymi. Im poważniejszy stan danego organu, tym większe natężenie danej emocji (np. chora Wątroba – nasilenie się złości).

Oczywiście w samych emocjach nic złego nie ma. Są po to, abyśmy mogli się wyrażać, problem jednak polega na tym, że mogą trwać zbyt długo. A głębokie tkwienie w tych stanach emocjonalnych, nie pozwala człowiekowi w pełni wyzdrowieć fizycznie.
Musimy wziąć też pod uwagę zmienność emocji wynikającą ze zmiany pór roku (o tym dokładniej w poprzednich artykułach z tej serii). Czyli np. po zimie (Nerki), gdzie dominował strach, fobie, pesymistyczne myślenie, często z niedowartościowywaniem siebie, nadchodzi wiosna, przypisana Wątrobie – i zaczynamy zauważać, że nagle szybciej się denerwujemy, złościmy, zazdrościmy, etc. , a mniej jest w nas strachu i pesymizmu.

Poza tym, emocje pozostają ze sobą we wzajemnej relacji w cyklu odżywczym, z godnie z Teorią Pięciu Przemian, co oznacza, że:

• ZŁOŚĆ pobudza/ tworzy RADOŚĆ
• RADOŚĆ pobudza/ tworzy ROZMYŚLANIA
• ROZMYŚLANIA pobudzają/ tworzą SMUTEK/ ŻAL
• SMUTEK/ ŻAL pobudza/ tworzy STRACH
• STRACH pobudza/ tworzy ZŁOŚĆ
I tak dalej…

Również zgodnie z Teorią Pięciu Przemian emocje te podlegają cyklowi kontrolującemu/ hamującemu, co możemy wykorzystywać w życiu do kontrolowania nadmiernych emocji:

• ZŁOŚĆ hamuje ROZMYŚLANIA
• RADOŚĆ hamuje SMUTEK/ ŻAL
• ROZMYŚLANIA hamują STRACH
• SMUTEK/ ŻAL hamuje ZŁOŚĆ
• STRACH hamuje RADOŚĆ

Tu, jak zaczniecie się przyglądać swoim emocjom i temu jak się zmieniają, na pewno to zauważycie. Wiemy, że jak ktoś jest smutny, to należy go rozweselić (RADOŚĆ hamuje SMUTEK/ŻAL), jednak raczej nie wpadamy na to, aby osobie przestraszonej/ strachliwej dać jakieś łamigłówki do rozwiązania, aby ją zrównoważyć (ROZMYŚLANIA hamują STRACH), ani też zasmucić osobę, która jest nadmiernie zezłoszczona (SMUTEK/ ŻAL hamuje ZŁOŚĆ). Wypróbujcie to. Działa, tak samo jak rozweselenie osoby smutnej.

Uszkadzanie narządów wewnętrznych przez emocje

Utrzymujące się zbyt długo emocje – czy pozytywne czy negatywne, mogą spowodować poważne zmiany w ciele. Najszybszą zauważalną zmianą jest spowolnienie przepływu energii (Qi) lub jej zastój. Może też to spowodować zastój krwi, nierównowagę między energią yang i yin, blokady energetyczne w meridianach a także tworzenie się w ciele wilgoci i śluzu. Co prawda zaburzenia emocjonalne często są powodowane przez dysfunkcje narządów wewnętrznych. A nasilające się i przedłużające działanie emocji może napędzić błędne koło. Zatem jest to oczywiste, że zaburzeń emocjonalnych nie da się wyeliminować natychmiast. Wymaga to leczenia fizycznego oraz psychicznego.

Wg TCM podczas leczenia zaburzeń emocjonalnych, należy odnieść się do narządu odpowiedzialnego za daną emocję. Jednak, pomimo iż Serce odpowiada za radość lub jej brak, to przy leczeniu jakichkolwiek problemów emocjonalnych zawsze należy wziąć pod uwagę również Serce, a niejednokrotnie od niego rozpocząć. Ponieważ Serce jest siedzibą Shen (Ducha/ Duszy), i jednocześnie „cesarzem” dla pozostałych narządów. Twierdzi się także, że Shen jest „władcą wszelkich emocji” i wiąże się z ogólnym stanem świadomości, który to manifestuje się przez energię płynącą z oczu („co z oczu, to z serca”). A to już pewnie wiadomo, że jasne, błyszczące, pełne wigoru spojrzenie oznacza zdrowy organizm („w zdrowym ciele, zdrowy duch”/shen).

Tak jak wcześniej wspomniałam, pierwszą zauważalną fizycznie zmianą emocji jest zmiana przepływu energii Qi, która w ciele manifestuje się pod postaciom różnych objawów, tj.:

1. Złość (Wątroba) – powoduje, że Qi płynie patogennie do góry (czerwona twarz, gałki oczne, bóle głowy, szczególnie szczytowe, zawroty głowy, wirujący przed oczami obraz, latające kłaki przed oczami, uczucie rozpierania głowy, nawet omdlewanie;

2. Radość (Serce) – działa relaksująco na Qi, jednak nadmierna radość może spowodować zbyt szybki lub zbyt wolny przepływ Qi, co może skutkować słabą koncentracja, zamglonym umysłem, a nawet stanami maniakalnymi;

3. Rozmyślanie/ zamartwianie się (Śledziona) – hamuje przepływ Qi, co w konsekwencji powoduje zastój Qi śledziony, widoczny w słabym trawieniu, obrzękach, nadmiernym łaknieniu cukru, wzdęciami, biegunką, otyłością;

4. Żal (Płuca) – emocja ta bardzo mocno zużywa Qi – objawia się to cichym głosem, zmęczeniem, przygnębieniem, zapadnięciem klatki piersiowej, labilnością emocjonalną;

5. Strach, przerażenie/fobie (Nerki) – powoduje, że energii Qi opada w dół – co fizycznie czujemy jako słabość nóg, problemy z nietrzymaniem moczu/ stolca, nadmierną ilość moczu, ale może także oznaczać brak koncentracji, uczucie pustki w głowie, zawroty głowy oraz palpitacje.

W dalszej konsekwencji przeciągających się zbyt długo emocji, może dojść do zablokowania przepływu Krwi, a dalej prowadzić do powstawania przewlekłych chorób.

Podstawowe objawy braku emocjonalnej równowagi:

1. Nadmierna złość (Wątroba) – zburzenia przepływu energii i krwi w całym ciele, zaburzenia w wydzielaniu żółci, problemy ze ścięgnami, oczami (suche oko), zawroty głowy, bóle głowy, rozpieranie w klatce piersiowej;

2. Nadmierna radość (Serce) – nadmierne podniecenie, niepokój umysłu podczas codziennych czynności, bezsenność, palpitacje, nadmierna ilość snów, koszmary senne, osłabienie pamięci długoterminowej, zaburzenia psychiczne, ale też przy niedoborach Sercu – brak radości życia, braku entuzjazmu, osłabienia Qi, nietolerancje pokarmowe;

3. Nadmierne rozmyślania/ zamartwianie się, zbytnie skupianie się na jednym temacie, ciągłe powracanie do jednego tematu etc. (Śledziona) – tzw. niedobór Qi Śledziony, czyli powszechnie występujące wyczerpanie, obrzęki, śluz, wilgoć, nadwaga, otyłość, słabe trawienie, biegunki;

4. Nadmierny żal (Płuca) – duszności, spłycony oddech, obfite pocenie się podczas zwykłych czynności, przewlekłe zmęczenie, powolna regeneracja po wysiłku, kaszel, przeziębienia, podatność na infekcje układu oddechowego, alergie, astma, płaczliwość z e smutku, łkanie, płytki oddech, skurcz jelita grubego;

5. Nadmierny strach, przerażenie/fobie (Nerki) – wg TCM źródłem strachu jest brak pewności siebie; nieadekwatna ocena sytuacji, decyzji oraz zachowań. Objawy bóle lędźwi, kolan, osłabiona koncentracja, pamięć, łamliwe kości, wypadające włosy, częste oddawanie moczu;

Monika Dziemidowicz,  dietetyk, dietoterapeuta TCM

Cdn.: Cz. II Czynniki wpływające na emocje

Literatura: Prof. Dr Sun Peilin „Chińska profilaktyka zdrowia i regulacji umysłu”