SMAKI POŻYWIENIA
Cz. I
INFORMACJE OGÓLNE
O tym, że smaki istnieją, nie trzeba nikogo przekonywać, ponieważ kiedy coś spożywamy lub pijemy to ewidentnie czujemy je. Jednak nie wszyscy zdają sobie sprawę z tego, że poza tym, że dany smak jest dla nas smaczny lub nie, to również w określony sposób może działać na organizm. Czasem czujemy się lepiej lub gorzej po danym pożywieniu, ale rzadko wiążemy to z konkretnym smakiem oraz z jego działaniem.
Rozpatrując lecznicze właściwości smaków pod kątem medycyny chińskiej należy podkreślić, że każdy smak ma lecznicze działanie tj. nawilżanie, osuszanie, ściąganie, przeczyszczanie rozpraszanie, wzmacnianie itp. Każdy smak ma również swoją naturę termiczną (ogrzewające, ochładzające, neutralne) oraz każdy smak kieruje w organizmie odpowiednio energię.
I tak, ogólnie:
– smak gorzki – kieruje energię w dół, działa przeczyszczająco, osuszająco;
– smak słodki – słodki ciepły kieruje energie w górę, działa rozluźniająco, harmonizująco;
– smak ostry – rozprasza energię, ostry ciepły działa do góry i na zewnątrz ku peryferyjnym częściom ciała;
– smak słony – kieruje energię w dół i do wnętrza, działa ochładzająco, ma działanie uziemniania, zakotwiczania energii w ciele;
– smak kwaśny – działa zaciskająco, skupiająco, zatrzymuje wypływ płynów organicznych.
Smak ostry i słodki uważa się za smaki ogrzewające (o naturze Yang), pozostałe 3 smaki mają naturę (Yin) ochładzającą.
Oprócz tego smaki „wnikają” do określonych narządów (czyli można powiedzieć, że są najbliżej z nimi związane, pomagają w działaniu tych narządów, lub w nadmiarze szkodzą), tj.:
– smak gorzki – serce i jelito cienkie,
– smak słodki – śledziona i żołądek,
– smak ostry – płuca i jelito grube,
– smak słony – nerki i pęcherz moczowy,
– smak kwaśny – wątroba i pęcherzyk żółciowy.
Czasami danemu pożywieniu przypisuje się smak, który nie odpowiada smakowi wyczuwalnemu w ustach. Dzieje się tak, ponieważ system smaków został po części ułożony w celu odzwierciedlenia właściwości pożywienia, dlatego też smaki przypisane w tym systemie mogą różnić się od ogólnie przyjętych wrażeń smakowych.
Wiele pokarmów posiada więcej niż jeden smak – czasem 2 lub 3, które należy uwzględnić np. ocet jest zarówno kwaśny jak i gorzki, niektóre owoce – słodkie i kwaśne, szalotka – ostra i gorzka, pietruszka – ostra, gorzka i słona, rzepa – ostra, gorzka i słodka, itp.
W diecie zdrowej osoby smaki powinny być mniej więcej zrównoważone, z przewagą smaku słodkiego. Takie równoważenie w praktyce polega na tym, że smakowi słodkiemu (czyli zbożom, strączkom, warzywom, orzechom, nasionom i owocom) powinny towarzyszyć niewielkie ilości pożywienia o smaku gorzkim, słonym, kwaśnym i ostrym. Przy osłabionym zdrowiu lub w różnych fazach chorób lub różnych dolegliwości stosuje się zmienienie proporcji smaków, która polega na zwiększeniu ilości zdecydowanie ważnego dla zdrowia w danej chwili smaku a wyłączeniu smaku, który jest przeciwwskazany.
Wiadomo również, że dieta powinna zmieniać się wraz z porami roku. Jednak może się zdarzyć, że odżywienia zgodnie z porami roku nie odpowiada aktualnym potrzebom organizmu. Wówczas ważne jest, aby zrównoważyć daną osobę a później podążać dietetycznie zgodnie z porami roku, np. osoba z obrzękami nie toleruje i nie powinna spożywać soli. Zatem nie powinna zwiększać spożywania soli zimą. Zamiast tego powinna użyć smaku gorzkiego, który zadziała osuszająco i również pozwoli organizmowi dostroić się do zimy.
W terapii smakami ważna jest oczywiście ich ilość w diecie. Nawet jeżeli dany smak jest korzystny dla danego narządu, to w nadmiarze zadziała niekorzystnie i osłabiająco na ten narząd, np. mała ilość smaku ostrego działa korzystnie na płuca osuszając je ze śluzu, jednak zbyt duża ilość tego smaku może wpłynąć mocno osuszająco (np. kaszel mokry zamieni się w suchy).
cdn…
Monika Dziemidowicz, dietetyk, dietoterapeuta TCM
czytaj podobne:
Miło powitać Ciebie na mojej stronie.
Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.
Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,
Bardzo dziękuję
