Nieszczelne jelito

Nieszczelne jelito

Przewód pokarmowy jest jednym z największych i najbardziej wyspecjalizowanych narządów w organizmie człowieka. Jego powierzchnia może się wahać od 300 do 600m2! Zatem stanowi on ogromną powierzchnię kontaktu z pożywieniem. W drodze ewolucji wyspecjalizował się w optymalnym wchłanianiu składników pokarmowych przy jednoczesnym zatrzymywaniu z zewnątrz toksyn i organizmów chorobotwórczych.

Największą powierzchnię przewodu pokarmowego oczywiście zajmują jelita, a w nim śluzówka. Śluzówka jelita charakteryzuje się dużym stopniem złożoności, który wynika z funkcji jaką ona pełni. Z jednej strony jest filtrem, który pozwala składnikom pokarmowym wchłaniać się a z drugiej stanowi barierę nieprzepuszczalną dla toksyn.

Ogólnie w organizmie człowieka w przewodzie pokarmowym istniej 5 barier, które zatrzymują toksyny czy tez niepożądane cząstki.

Bariery przewodu pokarmowego są następujące:

1. Bakterie jelitowe, które dzięki liczebności przylegają do ścian jelita i tworzą warstwę, przez którą toksyny nie mogą się przedostać;
2. Warstwa śluzu i wody w jelicie;
3. Ścisłe połączenia – to one stanowią najważniejszą barierę w „nieszczelnym jelicie”. Nie jest to bariera anatomiczna, funkcjonuje raczej dzięki działaniu przylegających do siebie komórek śluzówki. Oznacza to, że komórki potrzebują energii i składników odżywczych, a jeżeli ich zabraknie bariera ta zostanie przerwana. Zatem niedożywienie, stres, toksyny, alkohol  – mogą zaburzyć działanie tego mechanizmu (do badania szczelności jelit wykonuje się w laboratorium badanie białka połączeń ścisłych – zonulinię);
4. Tkanka chłonna jelita (GALT) – największe nagromadzenie komórek immunologicznie kompetentnych, oraz
5. Wątroba – krew z jelit dopływa żyłą wrotną do wątroby, dzięki temu toksyny mogą być ostatecznie zmetabolizowane i unieszkodliwione.

Naturalna tendencja do tolerancji immunologicznej sprawia, że nie reagujemy stanem zapalnym na żywność która zawiera toksyny, czy też substancje, które są nieodpowiednie dla organizmu. Jednak, gdy ciągłość wyściółki jelita zostanie naruszona, może spowodować wniknięcie większej ilości antygenów, a w konsekwencji spowodować stan zapalny.

Reakcje immunologiczne są zróżnicowane i zależą od częstotliwości kontaktu oraz stężenia antygenu. Niskie stężenie i krótki czas kontaktu indykuje tolerancję immunologiczną, natomiast wysokie stężenie i dłuższy czas ekspozycji na ogół może powodować stan zapalny.

Śluzówka jelita niemowlęcia jest przepuszczalna, aby wchłaniać ważne składniki mleka matki. Zamknięcie śluzówki następuje w wieku około 20 miesięcy, wówczas przepuszczalność ściany jelita jest już w pełni dojrzała. Do tego czasu mleko matki nakierowuje odpowiedź immunologiczną dziecka w kierunku tolerancji. Dlatego też dzieci karmione piersią rzadziej chorują na alergie w późniejszym wieku. Jeżeli dziecko jest zbyt wcześnie karmione obcymi białkami (np. kazeina mleka krowiego) – rozwija się alergia.

Nasze jelita stale narażone są na atak czynników środowiskowych w postaci:

• leków (chemioterapeutyki),
• toksyn związanych ze stylem życia – alkohol, stres, zanieczyszczenie środowiska
• silnych pestycydów tj. glifosat* (obecny min. w Roundup ready,  Avans Premium 360 SL, Glifocyd 360 SL, Klinik 360 SL, Kosmik 360 SL, Taifun 360 SL., a tym samych w większości zbóż, nie tylko w Polsce),
• metali ciężkich,
• chemioterapii i radioterapii (u wszystkich pacjentów otrzymujących chemioterapie – przewód pokarmowy powinno uznać się za uszkodzony).

Uszkodzenie śluzówki jelita

Śluzówka jelita pełni szereg skomplikowanych funkcji. Uznaje się, że jeżeli ciągłość powierzchni śluzówki  uniemożliwia chociażby pełnienie jednej jej funkcji, wówczas mówimy o uszkodzeniu śluzówki. Z badań również wynika, że uszkodzenie jednej śluzówki w organizmie oznacza uszkodzenie wszystkich śluzówek. Zjawisko to nazywa się zespołem stresu śuzówkowego (Rosales w 2004 roku badał pacjentów z uszkodzonymi śluzówkami układu oddechowego, okazało się, że w tym samym czasie były uszkodzone również śluzówki przewodu pokarmowego i układu płciowego).

Przykłady chorób z uszkodzeniem śluzówki:

• choroby zapalne jelit (Leśniewskiego – Crohna – częste występowanie zespołu nieszczelnego jelita tuż przed nawrotem choroby);
• zapalenie stawów – RZS i seronegatywne  (RZS związane jest z endotoksynami bakterii znajdujących się w jelicie. Przy nieszczelnym  jelicie więcej toksyn wnika do organizmu i powoduje chorobę);
• alergie;
• choroby skóry (łuszczyca);
• posocznica w przebiegu rozległych poparzeń.

Przyczyn wzmożonej nieścisłości jelit (czyli tzw. nieszczelnego jelita) jest kilka:

1. Choroby jelit:
   • Alergie pokarmowe,
   • Celiakia,
   • Zapalenia żołądka i jelit (nawet zakażenie rotawirusem przez kilka tygodni po infekcji mogą być rozszczelnione pory jelit),
   • Przewlekłe zakażenia jelit,
   • Zapalne choroby jelit,
   • Pasożyty,
   • Przebyte operacje,
2. Leki:
   • NLPZ (czyli niesteroidowe leki przeciwzapalne),
   • Leki cytotoksyczne,
3. Zaburzenia ogólnoustrojowe:
   • Oparzenia (bardzo niebezpieczne jest wchłanianie endotoksyn w wyniku poparzeń i po urazach wielonarządowych. Niejednokrotnie prowadzące nawet do śmierci),
   • Promieniowanie,
   • Wstrząs septyczny,
   • Wstrząs hipowolemiczny,
   • Niedożywienie (szczególnie jakościowe!),
4. Wolne rodniki:
   • Pochodzenia pokarmowego,
   • Z żółci,
   • Z układu odpornościowego,
5. Alkohol,
6. Nadmiar ostrych przypraw (ostatnio modne koktajle „zdrowotne” zwierające w swym składzie po 2-3 łyżki ostrych przypraw, również może prowadzić do otwarcia porów jelita a także do niszczenia ochronnego śluzu),
7. Stres psychiczny (stres wpływa na oś jelito – mózg, która z kolei powoduje zwiększenie przepuszczalności jelita).

Wzmożona przepuszczalność ścian jelita prowadzi to tzw. błędnych kół:

1.  Nasilenie nietolerancji pokarmowych zmienia działanie układu odpornościowego. Wiele schorzeń powoduje uszkodzenie śluzówki jelita, np. nietolerancja laktozy lub celiakia. Obie te choroby mają podłoże genetyczne, jednak zaostrzają się w przypadku przepuszczalności jelita.
2. Odporność spada, gdy bakterie symbiotyczne nie stymulują dostatecznie układu odpornościowego, podczas gdy pożywienie i toksyny dostają się do śluzówki jelita w zbyt dużych ilościach, powodując wystąpienie zapalenia.
3. Wątroba słabnie poprzez przyjęcie na siebie ciężaru substancji chemicznych i toksyn przenikających przez ściany jelita (w zasadzie u wszystkich osób z nieszczelnym jelitem, również należy zadbać o przeciwdziałanie przeciążeniu wątroby oraz o oczyszczanie i detoksykację tego narządu).
4. Jeżeli śluzówka jest zdrowa, utrzymuje prawidłowe środowisko do rozwoju odpowiedniej flory bakteryjnej. Bakterie te wytwarzają  kwas propionowy, który jest potrzebnym źródłem energii dla komórek jelita. Jeżeli przepuszczalność jelita jest zaburzona – następuje dysbioza jelitowa. Dysbioza jelitowa może być powodowana przez pasożytnicze pierwotniaki, drożdżaki (np. Candida abicans) lub bakterie (Salmonella, Shigella, Yersinia enterocolitica, Escherica coli, Clostridium difficile i inne).
5. Może też dojść do łagodnych stanów zapalnych trzustki, związane z zaburzeniami czynności zewnątrz wydzielniczej tego organu. Może być to związane ze wstecznym przepływem toksycznej żółci  do przewodu trzustkowego. To zaburza wydzielanie enzymów trzustkowych, co prowadzi do zaburzeń trawienia (co może być widoczne w stolcu jako niestrawione resztki pokarmowe).

Ogólnie mówiąc kluczowe znaczenie dla naszego zdrowia mają bakterie probiotyczne. Wielokrotnie ich rola została potwierdzona w badaniach. Antygeny tych bakterii stymulują układ odpornościowy GALT do gotowości na pojawienie się patogenów.

Bakterie te biorą udział w szeregu procesów, między innymi takimi jak:

•          są elementem pasywnej bariery jelitowej, nie dopuszczając patogeny do kontaktu,
•          tworzenie kwasu mlekowego (o cząsteczce prawoskrętnej, będącego źródłem energii dla komórek śluzówki),
•          metabolizują toksyny (np. metali ciężkich) w jelicie,
•          przyczyniają się do utrzymania odpowiedniego pH środowiska jelita,
•          konkurują z patogenami  o składki odżywcze (im więcej dobrej pożywki dla probiotyków tym mniej rozwijają się patogeny),
•          stymulują pośrednio perystaltyką jelita.

Pozostaje pytanie, co zrobić w przypadku nieszczelnego jelita?

Jak zwykle nie jest to zadanie łatwe i krótkotrwałe. Jest to proces, który może zająć kilka miesięcy. Najważniejszą rzeczą jest w pierwszej kolejności usunięcie wszelkich szkodliwych czynników, o których była mowa wyżej, patogenów i toksyn. Po czym przeprowadzenie oczyszczania wątroby. Następnie ważne jest uzupełnienie wszelkich niezbędnych składników odżywczych do odbudowania śluzówki i odżywienia komórek jelita. Na koniec należy zasiedlić w jelicie odpowiednie bakterie probiotyczne.

*) – https://www.money.pl/gospodarka/roundup-i-rakotworczy-glifosat-szykuje-sie-najwiekszy-w-kanadzie-proces-zbiorowy-przeciw-firmie-bayer-6449223821490305a.html – https://www.rp.pl/Surowce-i-Chemia/180819881-Wielka-kara-dla-Roundup-Monsanto-Srodek-wywolal-raka.html – https://bezprawnik.pl/roundup-glifosat-bayer/ – W 2015 Międzynarodowa Agencja Badania Raka zaklasyfikowała glifosat jako substancję prawdopodobnie rakotwórczą dla ludzi (grupa 2A) powodującą wystąpienia chłoniaka nieziarniczego^. W roku 2012 francuska grupa Gilla-Erica Séraliniego, kontynuując swoje badania nad długoterminowymi skutkami spożywania glifosatu i GMO, opublikowała pracę Long-term toxicity of a Roundup herbicide and a Roundup-tolerant genetically modified maize, z której wynikała znacząca szkodliwość długotrwałego karmienia szczurów genetycznie modyfikowaną kukurydzą, jak i podawania im żywności zawierającej niskie stężenia preparatu Roundup^.

Monika Dziemidowicz,  dietetyk kliniczny, dietoterapeuta TCM

Literatura:
1.  Choroby przewodu pokarmowego, Dr Reckeweg,  International Academy of Homotokxycology, AC 2007
2.  Rosales – Estrada M: Mucosal inflammation syndrome in allergic diesease. Journal of Biomedical Therapy Winter 2007: 3-5

Miło powitać Ciebie na mojej stronie.

Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.

Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,

Bardzo dziękuję