Lecznicze właściwości pożywienia
NATKA PIETRUSZKI
to nie tylko popularne warzywo jako dodatek do zup i sałatek. W Tradycyjnej Medycynie Chińskiej (TCM) oraz we współczesnym podejściu dietoterapeutycznym uchodzi za jedno z najbardziej wartościowych pokarmów wspomagających zdrowie. Choć często niedoceniana, jej właściwości lecznicze sprawiają, że warto przyjrzeć się jej bliżej.
Termika i smak według TCM
Z perspektywy TCM natka pietruszki ma naturę lekko ogrzewającą, co oznacza, że wspiera krążenie Qi (energii życiowej) i rozprasza zimno w organizmie. Jej smak jest ostry, gorzki i słony – a każdy z tych smaków niesie ze sobą określone działanie lecznicze:
- Ostry porusza Qi i krew, pomaga usuwać zastoje oraz działa rozpraszająco,
- Gorzki wspiera procesy detoksykacyjne i osuszające,
- Słony z kolei zmiękcza twarde złogi i wspiera nerki.
Bogactwo składników odżywczych
Pod względem biochemicznym natka pietruszki to prawdziwa bomba odżywcza. Zawiera wyjątkowo wysokie stężenia:
- Witaminy C – silnego przeciwutleniacza wspomagającego odporność i neutralizację wolnych rodników,
- Beta-karotenu – prowitaminowej formy witaminy A, wspierającej wzrok i skórę,
- Chlorofilu – oczyszczającego krew i wspomagającego detoksykację,
- Minerałów takich jak wapń, sód, magnez i żelazo, które wzmacniają układ nerwowy, kostny i krwionośny.
Wsparcie trawienia i detoksykacja
Natka pietruszki jest szczególnie pomocna w sytuacjach przeciążenia układu pokarmowego. Sprawdza się w przypadku:
- przejedzenia,
- zatrucia białkiem zwierzęcym, szczególnie mięsem,
- nadmiaru śluzu i wody w organizmie (obrzęki, uczucie ciężkości),
- wspomagania pracy wątroby i woreczka żółciowego,
- kamicy żółciowej i nerkowej.
Działanie moczopędne i odśluzowujące
Dzięki właściwościom osuszającym i oczyszczającym, natka pietruszki może być cennym wsparciem w leczeniu otyłości, zwłaszcza tej związanej z nadmiarem wilgoci i śluzu (tzw. śluz tan wg TCM). Pomaga usunąć nadmiar wody z organizmu i przywraca prawidłową cyrkulację płynów. Jak mówi klasyczny traktat Ling Shu:
„Tam, gdzie zalega śluz i wilgoć, Qi nie może płynąć swobodnie.”
Wspiera narządy zmysłów i jamę ustną
Regularne spożywanie pietruszki może mieć pozytywny wpływ na:
- wzrok – dzięki beta-karotenowi i witaminie A,
- słuch – przez wspieranie energetyki Nerek (w TCM uszy są powiązane z Nerkami),
- zęby i dziąsła – ze względu na zawartość wapnia i właściwości przeciwbakteryjne,
- świeży oddech – natka neutralizuje nieprzyjemny zapach z ust i wspiera trawienie.
Ważna uwaga dla matek karmiących
Choć natka pietruszki ma wiele zalet, należy pamiętać, że jej działanie rozpraszające i osuszające może nie być korzystne dla każdej osoby. Szczególnie kobiety karmiące piersią powinny unikać jej nadmiaru, ponieważ może prowadzić do osłabienia laktacji.
Przepisy:
Zupa pietruszkowa z fasolką mung i marchewką – oczyszczająca i wzmacniająca
Działanie według TCM:
- usuwa wilgoć i śluz (natka pietruszki, fasolka mung),
- wspiera trawienie (imbir, marchew, koper włoski),
- lekko odżywia Yin (marchew, fasolka mung),
- nie obciąża Żołądka i Śledziony.
Składniki (na 2 porcje):
- 1 pęczek natki pietruszki (posiekany, liście i cienkie łodyżki)
- 1/3 szklanki ugotowanej fasolki mung (lub zielonego groszku)
- 1 marchewka (pokrojona w cienkie półplasterki)
- 1/2 cebuli
- 1 ząbek czosnku
- 2 plasterki świeżego imbiru
- 1 łyżeczka ziaren kopru włoskiego (opcjonalnie)
- 1 łyżka oliwy z oliwek lub sezamowego oleju tłoczonego na zimno
- 3 szklanki wody lub lekkiego wywaru warzywnego
- szczypta soli morskiej lub tamari do smaku
Sposób przygotowania:
- W garnku rozgrzej olej, dodaj cebulę, imbir i czosnek – delikatnie podsmaż, aż uwolnią aromat.
- Dodaj marchewkę i ziarna kopru włoskiego, smaż jeszcze 2–3 minuty.
- Wlej wodę lub bulion, doprowadź do wrzenia.
- Dodaj ugotowaną fasolkę mung i gotuj ok. 10 minut.
- Pod koniec gotowania dodaj natkę pietruszki i gotuj jeszcze 2–3 minuty.
- Dopraw do smaku solą. Podawaj ciepłą.
Jeśli masz skłonność do suchości (np. sucha skóra, pragnienie, suchy kaszel), dodaj kilka plasterków korzenia lukrecji lub kilka czerwonych daktyli (da zao) – pomogą zrównoważyć osuszające działanie pietruszki.
Napar z natki pietruszki na obrzęki
Działanie według TCM:
- wspomaga usuwanie wilgoci i śluzu (natka pietruszki),
- delikatnie rozprasza zimno i pobudza krążenie Qi (imbir),
- wspiera Nerki i Pęcherz moczowy (pietruszka, skórka z mandarynki lub pomarańczy),
- nie osusza nadmiernie dzięki dodatkom równoważącym (daktyl, lukrecja).
Składniki (na 1–2 porcje):
- 1 garść świeżej natki pietruszki (z łodyżkami)
- 2–3 plasterki świeżego imbiru
- 1 plasterek suszonej skórki pomarańczowej lub z mandarynki (lub świeżej, dobrze wyszorowanej)
- 1 czerwony daktyl (da zao) – opcjonalnie, dla zrównoważenia Yin
- kawałek korzenia lukrecji (lub szczypta suszonej) – opcjonalnie
- 2 szklanki gorącej wody
Sposób przygotowania:
- Wszystkie składniki zalej wrzątkiem w dzbanku lub dużym kubku.
- Przykryj i zaparzaj przez ok. 10–15 minut.
- Odcedź i pij ciepły napar 1–2 razy dziennie, najlepiej rano lub przed południem.
Kiedy warto pić ten napar:
- przy uczuciu ciężkości, opuchnięciach, zatrzymaniu wody,
- po spożyciu ciężkostrawnych, tłustych posiłków,
- jako element kuracji oczyszczającej wiosną lub jesienią,
- w przypadku zimnych stóp lub zastoju Qi w dolnej części ciała.
Uwaga: Nie zaleca się picia naparu codziennie przez dłuższy czas. Najlepiej stosować go w cyklach 3–5 dniowych, robiąc przerwy. Kobiety karmiące powinny ograniczyć jego ilość, ze względu na możliwe osłabienie laktacji.
Zielony sok z natką pietruszki – chłodzący, moczopędny, detoksykujący
Działanie według TCM:
- chłodzi gorąco i odprowadza wilgoć (ogórek, seler naciowy),
- porusza Qi i usuwa śluz (natka pietruszki, cytryna),
- odświeża Wątrobę i wspiera Nerki,
- delikatnie odkwasza organizm.
Składniki (na 1 dużą porcję):
- 1/2 pęczka świeżej natki pietruszki
- 1 ogórek gruntowy lub szklarniowy (obrany, jeśli konwencjonalny)
- 1 łodyga selera naciowego
- sok z 1/2 cytryny (najlepiej bio)
- 1/2 zielonego jabłka (opcjonalnie, dla złagodzenia smaku)
- 1/3 szklanki schłodzonej przegotowanej wody lub wody kokosowej
Sposób przygotowania:
- Umyj i pokrój wszystkie składniki na mniejsze kawałki.
- Zblenduj w kielichowym blenderze lub wyciśnij w wyciskarce wolnoobrotowej.
- Jeśli używasz blendera, przecedź przez gazę lub drobne sitko.
- Pij od razu, najlepiej rano lub w ciągu dnia, między posiłkami.
Dla kogo:
- osoby z objawami wewnętrznego gorąca: uczucie przegrzania, pragnienie, niespokojny sen, suchość,
- osoby z obrzękami, nadmiarem wilgoci, zatrzymaniem wody,
- pomocniczo w przypadku trądziku, stanów zapalnych skóry lub oczu,
- dla osób po ciężkich posiłkach lub spożywających dużo białka zwierzęcego.
Uwaga: Ze względu na mocno chłodzące właściwości, sok nie jest polecany osobom z wyraźnym niedoborem Yang (zimne dłonie/stopy, zmęczenie, luźne stolce) – w takim przypadku można dodać plasterek świeżego imbiru lub pić w temperaturze pokojowej.
Podsumowanie
Natka pietruszki to przykład na to, że siła często tkwi w prostocie. Choć dostępna niemal w każdym sklepie, jej właściwości lecznicze mogą znacząco wesprzeć proces uzdrawiania organizmu – pod warunkiem, że stosujemy ją z umiarem i zgodnie z potrzebami własnego ciała. Warto zaprosić ją do codziennej diety nie tylko jako ozdobę, ale jako świadomy element naturalnej profilaktyki zdrowotnej.
Monika Dziemidowicz
na podstawie P. Pitchford „Odżywianie dla zdrowia”
czytaj także: