Lecznicze właściwości pożywienia

Rośliny strączkowe – białkowe skarby natury i ich rola w zdrowiu według TCM

Grochy, fasole, soczewice, ciecierzyca, soja… Te niepozorne nasiona roślin strączkowych są od wieków cenione w kuchniach świata – zarówno za walory smakowe, jak i odżywcze. Z punktu widzenia Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM) strączki zajmują wyjątkowe miejsce w sztuce wspierania zdrowia.

🌱 Dlaczego warto jeść strączki?

Rośliny strączkowe to prawdziwa bomba składników odżywczych.

• Zawierają dużo białka – często traktowanego jako alternatywa dla białka zwierzęcego,
• Zawierają węglowodany złożone i tłuszcze – dostarczające energii na długo,
• cenne w minerały – w tym potas, wapń, żelazo,
• bogactwo witaminy z grupy B – niezbędne dla układu nerwowego i metabolizmu,
• Kiełki strączków – źródło witaminy C i enzymów trawiennych,
• Są niezastąpione w regulowaniu poziomu glukozy we krwi oraz obniżaniu poziomu cholesterolu.

🧠 Strączki według Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM)

W TCM rośliny strączkowe wspierają przede wszystkim Nerki i nadnercza, które odpowiadają za witalność, rozwój i siłę życiową (tzw. Esencję Jing). Ich spożywanie może więc wpływać korzystnie na wzrost, rozwój, a nawet aktywność seksualną.

Co ciekawe, w TCM różne strączki przypisuje się różnym narządom, zgodnie z ich kolorem:

⚖️ Dla kogo strączki są idealne – a kto powinien uważać?

Strączki mają działanie osuszające i moczopędne, dlatego polecane są osobom:

• z nadmiarem śluzu i wilgoci,
• z objawami gorąca (np. stany zapalne),
• zmagającym się z Candida albicans (z wyjątkiem soi),
• z nadwagą i otyłością.

Z kolei osoby szczupłe, osłabione, suche (np. z suchością skóry, ust, stolca), powinny spożywać je z umiarem. Dobrym rozwiązaniem dla nich są potrawy łączące strączki z tłuszczem, np. hummus, zupy z oliwą, pasty warzywne z dodatkiem tahini.

🍲 Kilka praktycznych zasad dotyczących przygotowania strączków:

Choć strączki są wartościowe, wiele osób skarży się na wzdęcia i trudności trawienne. Dzieje się tak głównie z powodu nieprawidłowego przygotowania lub złego połączenia z innymi pokarmami.

dlatego też warto:

• Moczyć je przez 12 godzin – wodę kilkukrotnie wymień, nie gotuj w tej samej,
• Zbierać pianę podczas gotowania – usuwa to saponiny, które obciążają układ trawienny,
• Gotować bez przykrycia na początku, pod koniec możesz dodać trochę octu jabłkowego lub ryżowego – zmiękczy strączki i poprawi strawność białka,
• Nie solić na początku – sól dodawać dopiero pod koniec, by nie utwardzić ziaren,
• Dodawać przyprawy trawienne – np. kminek, koper włoski, kolendrę, imbir, szałwię, tymianek – ogranicza to tworzenie gazów i poprawia smak,
• Unikać łączenia strączków z owocami i zbożami – może to nasilać wzdęcia,
• Podawać z warzywami zielonymi lub nieskrobiowymi – wspierają trawienie, odciążają Śledzionę.

🧾 Najłatwiejsze i najtrudniejsze strączki do strawienia

🔹 Najłatwiejsze: fasola mung, adzuki, soczewica, zielony groszek, fasolka szparagowa,
🔹 Umiarkowanie trudne: ciecierzyca, czarna fasola, fasola pinto, fasola nerkowata,
🔹 Najtrudniejsze: soja i czarna fasola – szczególnie w surowej postaci (fermentowane produkty jak tempeh czy tofu są lepiej tolerowane).

Przepisy:

🥣 Zupa z fasoli mung na oczyszczenie Wątroby i usunięcie wilgoci

Działanie w TCM: ochładza, usuwa gorąco i toksyny, działa moczopędnie, wspiera Wątrobę i Pęcherzyk Żółciowy.

Składniki (na 2–3 porcje):

• 100 g zielonej fasoli mung (namoczonej przez noc)
• 1 marchew
• 1 garść natki pietruszki
• 1 kawałek pora (biała część)
• 1 łyżeczka świeżo startego imbiru
• 1 łyżeczka nasion kopru włoskiego lub kminku
• 1–2 łyżki oliwy z oliwek
• 1,5 l wody
• sól morska do smaku

Przygotowanie:

1. Namoczoną fasolę mung opłucz i zalej świeżą wodą.
2. Gotuj przez około 30 minut, aż będzie miękka, zbierając pianę z powierzchni.
3. Dodaj pokrojoną marchew, por, przyprawy i gotuj kolejne 15 minut.
4. Na koniec dopraw solą i dodaj natkę oraz oliwę.
5. Można zmiksować na gładko lub zostawić w formie zupy warzywnej.

Wskazanie: dobra dla osób z objawami gorąca, trądzikiem, napięciem emocjonalnym.

🥗 Sałatka z czarnej soczewicy z pieczonym burakiem i tahini

Działanie w TCM: wzmacnia Nerki i Krew, nawilża, wspiera Pęcherz Moczowy, łagodzi niedobory Yin.

Składniki (na 2 porcje):

• 100 g czarnej soczewicy (beluga)
• 2 pieczone buraki
• 1 łyżka pasty tahini
• 1 łyżka soku z cytryny lub octu ryżowego
• 1 łyżeczka oleju sezamowego
• świeża kolendra lub pietruszka
• szczypta soli i pieprzu
• opcjonalnie: czarny sezam, kiełki lucerny

Przygotowanie:

1. Soczewicę ugotuj do miękkości (ok. 25–30 min), dodając szczyptę imbiru do wody.
2. Buraki upiecz w całości lub ugotuj, a następnie pokrój w kostkę.
3. Składniki połącz z sosem z tahini, cytryny i oleju sezamowego.
4. Posyp ziołami i ewentualnie sezamem.

Wskazanie: idealna dla osób zmęczonych, osłabionych, z objawami suchości i niedoboru Krwi.

🍛 Ciepła pasta z czerwonej soczewicy i dyni – wzmacniająca Śledzionę i trawienie

Działanie w TCM: wzmacnia Qi Śledziony i Żołądka, lekko ogrzewa, usuwa wilgoć.

Składniki (na 2–3 porcje):

• 100 g czerwonej soczewicy
• 200 g dyni hokkaido (obranej)
• 1 łyżeczka kurkumy
• 1/2 łyżeczki kminu rzymskiego
• 1 łyżka oliwy z oliwek lub masła klarowanego (ghee)
• 1/2 szklanki wody
• sól do smaku
• świeży tymianek (opcjonalnie)

Przygotowanie:

1. Dynię pokrój w kostkę i podduś na oliwie lub ghee.
2. Dodaj przepłukaną soczewicę, wodę i przyprawy.
3. Gotuj pod przykryciem do miękkości (ok. 20–25 minut).
4. Zmiksuj na kremową pastę.
5. Podawaj jako smarowidło na chlebek gryczany lub dodatek do dań głównych.

Wskazanie: polecana przy osłabieniu, zimnie wewnętrznym, braku apetytu i ospałości.

💡 Podsumowanie

Rośliny strączkowe są świetnym dodatkiem do diety – zarówno pod względem odżywczym, jak i terapeutycznym. Umiejętnie przygotowane, wspierają zdrowie, równoważą układ pokarmowy i mogą stanowić ważny element jadłospisu zarówno w kuchni roślinnej, jak i tradycyjnej.

Warto eksperymentować z różnymi odmianami, przyprawami i metodami gotowania – a strączki z pewnością odwdzięczą się siłą, lekkością i harmonią.

Mam nadzieję, że powyższe informacje Wam pomogą i przyczynią się do częstszego spożywania roślin strączkowych.

Monika Dziemidowicz, dietetyk, dietoterapeuta TCM

Miło powitać Ciebie na mojej stronie.

Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.

Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,

Bardzo dziękuję