Gorąca wilgoć

– jak ją rozrzedzić, wchłonąć i odprowadzić

Jeśli kiedykolwiek czułaś/eś się ociężale, z ciężką głową, lepko, ociężałością po jedzeniu, a do tego towarzyszyło ci szybkie wkurzenie się i mgła mózgowa – to przyczyną może być (nie musi) tzw. gorąca wilgoć. W TCM to duet dwóch przeciwstawnych sił: Gorąco (Yang), które podkręca zapalenie (dosłownie zapalenie , bo z punktu widzenia zachodniego często gorącej wilgoci towarzyszą stany zapalne) i irytację, oraz Wilgoć (Yin patologiczne), która „przykleja” i spowalnia. W tym artykule pokażę Ci prostą metaforę, którą sama stworzyłam na potrzeby obrazowania pacjentom/ klientom –  „słoika z tłuszczem”  dzięki której łatwiej wyobrazić sobie gorącą wilgoć, wybierać jedzenie i wprowadzić nawyki, które pomogą ją usunąć. Oczywiście powiążę to z towarzyszącymi temu syndromowi emocjami i psychodietetyką.

Po krótce – czym jest gorąca wilgoć w TCM

• Gorąco (aspekt Yang): zaczerwienienie, pragnienie, skłonność do stanów zapalnych, zaostrzenie wysypek/ wyprysków, nawet ropnych, pieczenie. W emocjach – poirytowanie, niecierpliwość, „krótki lont”.
• Wilgoć (aspekt Yin patologiczne): uczucie ciężkości, niechęć do aktywności, lepki stolec/śluzy, senność po posiłkach, obrzęki. W emocjach – zamulenie, ruminacje, utknięcie.
• Wzorce narządowe to najczęściej: Wątroba/Pęcherzyk Żółciowy, Śledziona/Żołądek, skóra, Pęcherz Moczowy.

Metafora: „Słoik z tłuszczem”

Wyobraź sobie słoik, do którego zlewasz gorący tłuszcz po smażeniu: tłuszcz oraz drobinki tego co smażyliśmy, np. mięsa, kotletów, etc. A teraz wyobraź sobie, że chcesz pozbyć się tego tłuszczu ze słoika, nie możesz go tak po prostu wylać. Masz do dyspozycji tylko pokarmy i produkty spożywcze. Co wrzucisz do słoika, żeby  zmniejszyć ilość tego tłuszczu?

Przede wszystkim należy:

1. Rozrzedzić i odkleić – dlatego też musimy użyć naturalnego „detergentu”, jakim niewątpliwie będzie cytryna/ sok z cytryny/ sok z cytrusów oraz zielone gorzkie liście/ sałaty;
2. Wchłonąć – czyli musimy dodać chłonne elementy naszej diety – takie jak prażone na suchej patelni przed gotowaniem kasze, gotowane warzywa strączkowe, warzywa grillowane bez tłuszczu lub pieczone;
3. Poruszyć – aby osad z dna słoika ruszył, musimy nim trochę zamieszać – czyli do diety dodajemy aromaty, zioła prowansalskie  a ciało nasze wprowadzamy w lekki ruch (wszystkie ćwiczenia fizyczne, które poruszają  „Środkiem” naszego ciała);
4. Nie dolewaj nowego tłuszczu – to najważniejsza zasada – zatem ograniczamy to, co zatyka i dodaje tłuszczu do „słoika” (tłuste, smażone mięsa, kotlety, sery żółte, pleśniowe, smażone jajka a także alkohol, cukier i wszelkie lepkie i ciężkie sosy – typu majonez).

Z tej metafory, którą wiele razy opowiadałam na konsultacjach powstała moja Metoda SŁOIK™ 🙂

Oczywiście Gorąca Wilgoć nie wygląda jak tłuszcz z patelni. Ta metafora powstała tylko po to, aby ułatwić pacjentom/ klientom dobór odpowiednich produktów w diecie.

„Metoda SŁOIK™ – rozrzedź • wchłoń • odprowadź”

SŁOIK = Schłodź, Łącz aromat, Osusz, Izoluj od „dopływu”, Kieruj odpływ.

1) Schłodź – dodaj  „rozrzedzacz”:

• Gorzko‑kwaśne akcenty: rukola, cykoria, skórka i sok cytryny/limonki/ mandarynki, grejpfruta*.
• Herbaty: zielona, mięta, werbena cytrynowa.
  Uwaga na interakcje grejpfruta z lekami.

2) Łącz aromat – dodaj „poruszacz”:

• Natka, kolendra, mięta, szczypior, szczypta świeżego imbiru, zioła aromatyczne
• Techniki: stir‑fry na minimalnej ilości oliwy, pieczenie/grill bez tłuszczu i przypiekania.

3) Osusz – dodaj  „wchłaniacz”:

• Zboża i strączki „lekkie”: komosa, pęczak, biała gryka, fasola mung, czerwona soczewica, zielony groszek.
• Gotuj „na sypko”, mocz strączki, dodaj kawałek kombu dla lepszej tolerancji.

4) Izoluj od „dopływu” – wyklucz:

• Tłuste czerwone mięsa, wędliny, smażenie w głębokim tłuszczu, śmietanowe sosy,  majonezy, alkohol, cukry proste.

5) Kieruj odpływ:

• Marsz 30–45 min dziennie, szczególnie po posiłku 10–15 min.
• Przy obrzęku – uniesienie kończyny/kompresja po konsultacji.

Emocje przy gorącej wilgoci – mapa objawów

• Gorąco → irytacja, niecierpliwość, szybkie „wybuchy”.
• Wilgoć → ruminacje, zamulenie, mgła poznawcza, „utknięcie”.
• Wątroba/Pęcherzyk Żółciowy: frustracja, trudność w decyzjach + napięcie pod prawym łukiem, gorzki posmak.
• Śledziona/Żołądek: zamartwianie, senność po jedzeniu + lepki stolec, żółtawy nalot na języku.

Psychodietetyczne „mikro‑chłodzenie i osuszanie” emocji

• Oddech 4–6 (wdech 4, wydech 6) przez 2–3 min – schładza „Yang emocji”.
• „90 sekund na kartce”: wyrzuć irytację z głowy – nazwij, opisz, zakończ jednym małym działaniem (szklanka wody, krótki spacer).
• Przerwa po jedzeniu: 10–15 min marszu – poprawia odpływ „wilgoci” i klarowność umysłu.
• Brain snack „cool + dry”: woda z cytryną + garść rukoli/cykorii do posiłku; unikaj alkoholu „na ukojenie”.
• Sen jako „chłodzenie Shen”: regularna pora, ciemno, lekka kolacja (najpóźniej o 19.00).

Jak skomponować talerz: zasada 1‑1‑1‑1

• 1 rozrzedzacz – rukola/cykoria + sok z cytryny,
• 1 wchłaniacz – ½ szklanki komosy lub porcja łzawicy ogrodowej,
• 1 białko lekkie – tofu/tempeh albo porcja fasoli mung albo  mała porcja chudego indyka/ryby krótko grillowanej/ pieczonej gotowanej na parze
• 1 poruszacz –szatkowana natka pietruszki, bazylia + szczypta imbiru/szczypior.

Dobór białka do wzorca

• Jeżeli dominuje Wilgoć > Gorąco: można włączyć indyk/kurczak/ryba (krótki grill) z cytryną i ziołami.
• Jeżeli dominuje Gorąco ≥ Wilgoć: zostań przy tofu/tempeh/mung, techniki chłodzące (gotowanie/duszenie) + dużo gorzkich liści.

2 szybkie przepisy

1) Bowl cytryna–komosa–tofu
Komosa (na sypko), tofu pieczone z cytryną i ziołami, rukola/cykoria, ogórek, mięta. Dressing: sok z cytryny + odrobina oliwy.

2) Zupa mung + cukinia + natka
Namoczona fasola mung, cukinia, por, seler naciowy, szczypta świeżego imbiru, natka. Gotuj do miękkości; na końcu skórka cytryny.

FAQ

• Co jeść przy gorącej wilgoci?
  Gotowane zboża (ryż jaśminowy, kasza jaglana), lekkie zupy bez mięsa, duszone warzywa (cukinia, seler naciowy, bakłażan), chude produkty białkowe (ryby, indyk), przyprawy wspierające osuszanie (imbir świeży, kurkuma, kardamon).

• Czego unikać, aby nie nasilać gorącej wilgoci?
  Smażonych i bardzo tłustych potraw, alkoholu, słodyczy, nadmiaru nabiału, dużej ilości ostrych sosów, nadmiaru pszenicy i potraw „ciężkich” (fast-food).

• Czy kawa pogarsza gorącą wilgoć?
  U wielu osób tak — może podnosić „gorąco” i pobudzać, dlatego warto ograniczyć lub podmienić na herbaty ziołowe/jaśminową.

• Jak długo stosować dietę „na gorącą wilgoć”?
  Minimum 6 tygodni konsekwencji; potem oceniasz objawy i stopniowo wracasz do bardziej zróżnicowanego menu.

• Czy metoda „SŁOIK™” może być wsparciem?
  Tak — jako praktyczny system porcji i nawyków: gotowane zboże + warzywo + białko + przyprawa osuszająca; ważne, by unikać sosów ciężkich.

• Czy muszę być wege? Nie, ale czasowo włączenie takiego sposobu żywienia pomaga. Jednak kluczem jest „schładzanie + osuszanie”. Małe porcje chudego mięsa/ryby są ok, gdy dominuje Wilgoć.

• Czy mogę jeść pikantne i ostre przyprawy? W ostrej  fazie – bardzo oszczędnie lub wcale.

• Co z alkoholem i słodyczami? Nasilają Wilgoć – ogranicz na czas pracy z wzorcem.

Reasumując:

• Myśl o gorącej wilgoci jak o słoiku z tłuszczem: rozrzedź,, odprowadź, nie dolewaj.
• Zacznij dziś: dodaj cytrynę + gorzkie liście, ½ szkl. komosy/mung, zieleninę/imbir i 10–15 min marszu po jedzeniu.
• Obserwuj ciało i emocje – gdy robi się lżej w głowie i na skórze, idziesz w dobrą stronę.

Monika Dziemidowicz – dietetyk, dietoterapeuta TCM, psychodietetyk

opublikowano:

czytaj podobne: 26-10-2025

Dieta w stanach zapalnych jelit

Lecznicze właściwości pożywienia – NABIAŁ

Dieta na Śledzionę i jej emocje wg TCM

Dieta na Wątrobę i jej emocje wg medycyny chińskiej

Dieta a emocje – jeszcze raz o Wątrobie

Miło powitać Ciebie na mojej stronie.

Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.

Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,

Bardzo dziękuję