Dieta w stanach zapalnych jelit (SIBO, IBS)

W ostatnich latach coraz więcej osób zmaga się z problemami trawiennymi. Zespół jelita drażliwego (IBS), zespół rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego (SIBO) czy nieswoiste zapalne choroby jelit (NZJ) to schorzenia, których częstotliwość występowania stale rośnie. Choć każda z tych chorób ma inną specyfikę, łączy je zaburzona mikroflora jelitowa.

Mikroflora jelitowa – Twój sprzymierzeniec w zdrowiu

Mikroflora jelitowa to nic innego jak zbiór mikroorganizmów żyjących w przewodzie pokarmowym. Jest ich bardzo dużo, średnio około 2 kg u zdrowego dorosłego człowieka. Jest dla nas bardzo ważna i pełni szereg istotnych funkcji w organizmie. Od jej jakości i różnorodności zależy nie tylko nasze trawienie, ale również odporność, nastrój („jelita to Twój drugi mózg”), metabolizm, a nawet stan skóry (z punktu widzenia TCM – Jelito Grube, Skóra, Płuca – to jeden element, więc poniekąd jest to oczywiste),  czy zdolność do regeneracji. Co ciekawe kształtuje się ona już we wczesnym dzieciństwie i jest indywidualna dla każdego człowieka tak jak odcisk palca. Jej skład zależy wielu czynników min.: od rodzaju porodu (naturalny vs cesarka), karmienia (pierś vs mleko modyfikowane), a także diety, chorób czy nawet stresu w dorosłym życiu. Natomiast funkcje jakie spełnia są szersze niż nam się wydaje, a są to min:

• Produkcja witaminy, m.in. K, B12, B1, B6 i kwasu foliowego,
• Wytwarzanie krótkołańcuchowych kwasów tłuszczowych (SCFA), które regenerują śluzówkę jelita,
• Neutralizacja toksyn, azotanów i metali ciężkich,
• Wspieranie funkcjonowania układu odpornościowego (70–80% limfocytów znajduje się w jelitach!),
• Ułatwianie wchłaniania wapnia, magnezu i żelaza.
• Ochrona przed infekcjami, biegunkami, grzybicami i zatruciami pokarmowymi.

Często jednak mamy problemy z zaburzeniami mikrobioty, które nie muszą objawiać się wyłącznie dolegliwościami żołądkowo-jelitowymi. Mogą wpływać na cały organizm, a nawet nasz nastrój ( poprzez oś jelita–mózg).

Typowe objawy osłabionej mikroflory jelitowej, to:

• zmieniony rytm wypróżnień (biegunki, zaparcia)
• częste infekcje jelitowe
• nadmierne wzdęcia i produkcja gazów
• nietolerancje pokarmowe
• bóle brzucha, nudności
• objawy pozajelitowe: zmęczenie, mgła mózgowa, depresja, trądzik, egzema.

Dlatego tak ważne jest utrzymywanie flory bakteryjnej w dobrej kondycji, oczywiście za sprawą odpowiednich modyfikacji w diecie.

Czynniki sprzyjające równowadze mikrobiomu:

• dieta bogata w błonnik (warzywa, rośliny strączkowe, pełne ziarna),
• kiszonki, fermentowane produkty (np. kapusta kiszona, kimchi, tempeh, kefir, i inne fermentowane napoje),
• produkty prebiotyczne (cykoria, cebula, por, czosnek, topinambur),
• unikanie nadmiaru cukrów prostych i sztucznych słodzików,
• okresowe posty lub długie przerwy pomiędzy posiłkami (np. 12–14 h bez jedzenia na noc) – co oznacza wczesne kolacje lub jej brak.

IBS – Zespół jelita drażliwego

To przewlekłe, czynnościowe zaburzenie pracy jelit, dotykające nawet 10–15% populacji. IBS nie niszczy jelit, ale może znacznie obniżać jakość życia. Mamy kilka rodzajów/ czy też podtypów IBS – zaparciowy (C), biegunkowy (D), mieszany (M), niesklasyfikowany (U).

Przyczyny:

• zaburzenia osi jelito–mózg,
• przewlekły stres,
• nadwrażliwość trzewna,
• nieprawidłowa dieta,
• zaburzona motoryka jelit,
• dysbioza jelitowa.

Holistyczne podejście do leczenia IBS

Jak zwykle, aby sobie pomóc trzeba działać na wielu płaszczyznach.  Dieta eliminacyjna (np. low-FODMAP, eliminacja glutenu, laktozy, cukru), regularność posiłków, może w początkowej fazie leczenia przynieść ulgę, ale nie zawsze przyniesie trwałe efekty. Warto połączyć to z aktywnością fizyczną, technikami oddechowymi, medytacją, jogą, czy też psychoterapią. Oczywiście nie byłabym sobą, gdybym nie wspomniała, że warto wesprzeć się dietą i terapiami opartymi o medycynę chińską.

A czym jest SIBO?

SIBO, czyli przerost bakterii w jelicie cienkim, prowadzi do fermentacji w miejscu, gdzie nie powinna ona występować. Efektem są gazy, bóle i zaburzenia wchłaniania. Diagnozuje się to schorzenie za pomocą testów wodorowo-metanowych z laktulozą lub glukozą.

SIBO może prowadzić do:

• niedoboru witamin z grupy B, A, D, E
• anemii
• uszkodzenia kosmków jelitowych
• nietolerancji histaminy, glutenu, laktozy

Dieta low-FODMAP – pomocna w IBS i SIBO

To jedna z najlepiej przebadanych diet dla osób z IBS. Składa się z trzech etapów:

1. Eliminacja: usunięcie produktów o wysokiej zawartości FODMAP (2–6 tygodni)
2. Reintrodukcja: stopniowe testowanie produktów (6–8 tygodni)
3. Personalizacja: dopasowanie diety na stałe do tolerancji.

Uważam jednak, że w każdym z tych etapów powinno się wziąć pod uwagę również zalecenia medycyny chińskiej. Chociażby dodanie większej ilości potraw gotowanych, lub w niektórych przypadkach wszystkie, mogłoby wspomóc i przyspieszyć proces zdrowienia. Ponieważ z punkt widzenia TCM  w tym zakresie jest trochę inny.

Podejście Tradycyjnej Medycyny Chińskiej (TCM)

Wg TCM, przewlekłe problemy jelitowe są często związane z:

• niedoborem Qi Śledziony – skutkującym wytwarzaniem wilgoci i śluzu
• zastojem Qi Wątroby, który wpływa na perystaltykę jelit i może nasilać objawy IBS
• niedoborem Yang Nerek i Śledziony – co może prowadzić do biegunek i wyziębienia
• zimną wilgocią w Jelicie Grubym i/lub w Jelicie Cienkim
• gorącą wilgocią w Jelicie Grubym i/lub w Jelicie Cienkim

TCM zaleca zmiany w diecie, w zależności od powyższego syndromu, jednak w większości przypadku sprawdza się dieta oparta o:

• ciepłe, gotowane posiłki (zupy, kleiki ryżowe)
• unikanie surowizny i zimnych napojów
• unikanie kwaśnych i zimnych pokarmów
• unikanie produktów mrożonych
• picie herbat ziołowych (np. anyż, koper włoski, imbir)
• redukcję stresu i emocjonalnego napięcia
• wspieranie pokarmami dobranymi indywidualnie do potrzeb danej osoby.

„Z wdzięcznością oddycham. Z lekkością odpuszczam to, co już mi nie służy.”- więcej o emocjach przypianych

Zatem jak dbać o jelita na co dzień?

✔ Jedz regularnie, bez pośpiechu
✔ Wybieraj produkty bogate w błonnik i fermentowane (uwaga: w przypadku istniejących już schorzeń mogą nasilać problem)
✔ Ogranicz przetworzoną żywność i cukier
✔ Znajdź czas na relaks, sen i odpoczynek
✔ Dbaj o swoją mikrobiotę tak, jak o najpiękniejszy ogród :-).

„Z wdzięcznością oddycham. Z lekkością odpuszczam to, co już mi nie służy.”- więcej o emocjach przypisanych do elementu Metalu, przeczytasz w artykule:

Dieta a emocje – Płuca i Jelito Grube (TCM)

Monika Dziemidowicz

dietetyk, dietoterapeuta TCM, psychodietetyk

Czytaj podobne:

Dieta a emocje – Niezdecydowanie Jelita Cienkiego

Dieta a konstytucja ciała – Metal

Miło powitać Ciebie na mojej stronie.

Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.

Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,

Bardzo dziękuję