Dieta na zmęczenie i wyczerpanie (TCM)
Cz. I
Zespół przewlekłego zmęczenia czy też zespół wypalenia to jednostki chorobowe określane w medycynie zachodniej coraz częściej. U większości osób zmagających się z tym stanem zauważyć można nadmierne napięcie psychiczne, fizyczne, zaburzenia snu, potrzeba dłuższej regeneracji lub brak regeneracji pomimo pozornego wypoczynku lub szybki powrót do mocnego zmęczenia po wypoczynku, apatia, depresyjny nastrój. Przyczyny powstania tego stanu mogą być różne.
Wg koncepcji opartej na Tradycyjnej Chińskiej Medycynie nie ma jednej przyczyny i jest wiele rodzajów wyczerpania, uzależnionych od stopnia nasilenia, i konkretnych objawów. Wg tej koncepcji „Niedobór Qi (wyczerpanie/ brak energii) jest bramą do tysiąca chorób”. Czyli jeżeli stan zmęczenia jest bardzo długi z pewnością rozwinie się jakaś choroba.
Większość osób (mam na myśli głównie terapeutów) rozpoczynających swoją przygodę z Medycyną Chińską, rozpoznaje wyczerpanie jako Niedobór Qi Śledziony. Poniekąd tak jest, jednak zwykle bywa tak na początku. Syndromy dotyczące wyczerpania przechodzą płynnie, jedne w drugie.
TCM różnicuje rodzaje oraz nasilenie wyczerpania w następującej kolejności:
- krótkotrwałe zmęczenie i osłabienie – przypisane do niedoboru Qi Śledziony
- krótkotrwałe zmęczenie i osłabienie – przypisane do niedoboru Yang Śledziony
- krótkotrwałe zmęczenie, osłabienie i zastój – przypisane do Zastoju Wątroby
- długotrwałe zmęczenie i wyczerpanie – przypisane do niedoboru Yang Nerek
- długotrwałe zmęczenie, wyczerpanie i wypalanie – przypisane do niedoboru Yin Nerek
- długotrwałe zmęczenie, wyczerpanie i wypalanie – przypisane do niedoboru Yin Wątroby
- długotrwałe zmęczenie, wyczerpanie i wypalanie – przypisane do niedoboru krwi Wątroby
- długotrwałe zmęczenie, wyczerpanie i wypalanie – przypisane do niedoboru krwi.
Zatem może się okazać, że również terapia obejmować będzie wiele poziomów, narządów oraz wprowadzenia zmian nie tylko w diecie, ale w stylu życia, wprowadzenia ziół, masaży, akupunktury etc. W zależności od stopnia nasilenia terapię pożywieniem trzeba stosować od jednego miesiąca do pół roku, a w przypadku niedoborów Yin Wątroby i Nerek nawet 1-2 lata. Kiedy dieta zostanie połączona z ziołami, wówczas jesteśmy w stanie skrócić czas regeneracji o 1/3. Jeśli dorzucone będą inne terapie to oczywiście uda się jeszcze szybciej osiągnąć pożądane efekty.
Na pewno w każdym z powyższych syndromów ważne jest:
-
Wysypianie się
-
Prawidłowy oddech
-
Odpowiednia dieta
-
Ćwiczenia fizyczne połączone z relaksacją/ medytacją/ jogą etc.
W pierwszych dwóch przypadkach (niedobór Qi i niedobór Yang Śledziony) ważne jest unikanie wychładzającego pożywienia, w tym soków, surowych warzyw i owoców, kefirów, twarożków, jogurtów. Dla osób, które nie mają na co dzień do czynienia z medycyna chińską jest to bardzo niezrozumiałe, ponieważ uważają, że gotowanie zabija wszystkie witaminy i nie jest możliwe wzmocnienie się w ten sposób. I to jest ta duża różnica pomiędzy koncepcją wschodnią a zachodnią. Ciepło daje ruch, krążenie i wzmocnienie. Często na konsultacjach tłumaczę, że jedząc gotowane potrawy to jest tak jakby ktoś dawał nam jedzenie już na tacy. Wówczas wyczerpany organizm łatwo i szybko korzysta ze składników, które stały się dla nas bardziej dostępne przez obróbkę termiczną.
Ogólnie nie zbyt dobrze tolerowane będą także pokarmy kwaśne, ostre i pikantne. Co również może być niezrozumiałe dla wielu osób interesujących się TCM. Ale jeżeli wiemy jak działają smaki, wówczas okaże się wszystko jasne. Smak ostry działa min. rozpraszająco co w przypadku wyczerpania nie wzmocni a raczej „ rozbije nas na kawałki”, nawet będziemy mówili wówczas osobie: „ jestem jakaś taka rozbita”, „ nie mogę się zebrać”, : jestem nie poskładany/ nieogarnięty”, etc. Natomiast smak kwaśny zbyt mocno zaciska, co utrudnia przepływ energii Qi. Ogólnie zaleca się głównie smak słodki o termice ciepłej lub neutralnej. Jeżeli chodzi o pozostałe zalecenia dietetyczne to odsyłam do artykułu Dieta na Śledzionę i jej emocje (https://ekodietetyk.pl/dieta-na-sledzione-i-jej-emocje-wg-tcm/ ).
Zwykle niedobór Qi Śledziony czy też niedobór Yang Śledziony, powstaje na skutek spożywania produktów ubogich w Qi (czyli produktów przetworzonych, konserwowanych, mrożonych a także zawierające antybiotyki i hormony) chłodnych i zimnych termicznie (ubogich w Yang), brak umiarkowania w jedzeniu i piciu, nadużywania smaków (o których była mowa wyżej) również może być powodem powstawania tego typu zmęczenia. Nie bez znaczenia jest także ogólne niedożywienie, niedosypianie, hospitalizacja, przebyte zabiegi chirurgiczne a także siedzący tryb życia. Ważne są także predyspozycje genetyczne oraz oczywiście męczące nas emocje takie jak zamartwianie się, nadmierne myślenie na jeden temat, obsesyjne myślenie.
W objawach tego typu przewlekłego zmęczenia może pojawić się także: brak apetytu, uczucie wychłodzenia, uczucie rozpierania w brzuchu, bole brzucha, biegunki, brak pragnienia, obrzęki, siniaki, cellulit, przybieranie na wadze, niedoczynność tarczycy oraz podatność na stany depresyjne.
Cdn.
Monika Dziemidowicz,
dietetyk, dietoterapeuta TCM
zobacz również:
Miło powitać Ciebie na mojej stronie.
Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.
Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,
Bardzo dziękuję
