Dieta dla seniora – 2 kroki do lepszej kondycji psycho-fizycznej
Seniorzy to rosnąca część populacji, wymagająca troski i szacunku. Ich organizmy ulegają przemianom i pojawia się coraz więcej ograniczeń organizmu – zarówno psychicznych jak i fizycznych. Starsi ludzie borykają się z samotnością, mniejszą aktywnością fizyczną i zniechęceniem. Poważnym problemem tej grupy społecznej jest dieta niepełnowartościowa. Przyczynia się ona do rozwoju i pogłębiania wielu chorób. Popularna wśród seniorów jest niechęć do przygotowywania ciepłych posiłków, skutkująca ubogą w składniki odżywcze dietą kanapkową. Ograniczony budżet determinuje zakup najtańszych i wysoko przetworzonych produktów.
Dobra wiadomość jest taka, że można spowolnić procesy powyższe procesy. Kluczem jest zbilansowane żywienie osób starszych. Wystarczą 2 kroki aby poprawić zdrowie i komfort życia. Pierwszym z nich jest wiedza o tym, jak powinna wyglądać dieta dla seniora. Można ją zdobyć, uczęszczając na warsztaty zdrowego odżywiania dla seniorów. Drugim jest determinacja w działaniu, niezbędna do zmiany nawyków.
Pełnowartościowa dieta dla seniora
Dieta dla seniora powinna być lekkostrawna z uwagi na osłabione trawienie. Wynika ono ze zmniejszonej ilości wydzielania enzymów trawiennych. Pogarsza się perystaltyka jelit, co wpływa na powstawanie zaparć i utrudnione wchłanianie substancji odżywczych. Spadek metabolizmu u osób starszych wymusza ograniczenie tłuszczu w spożywanych posiłkach. Wskazana jest zmiana sposobu przygotowywania potraw na gotowanie na parze i pieczenie bez dodatku tłuszczu. Należy unikać słodyczy oraz czerwonego mięsa.
Niedożywienie i otyłość u seniora
Niedożywienie to przypadłość, której objawy nie zawsze są oczywiste. Może dotyczyć zarówno osób z niedowagą, prawidłową masą ciała, jak i osób z nadwagą. Niedostarczenie niezbędnych ilości substancji odżywczych w odpowiednych proporcjach powoduje osłabienie organizmu i wrażliwość na zimno. Z kolei otyłość u osób starszych wynika ze zbyt dużej ilości węglowodanów i tłuszczów w diecie. Po 50 roku życia stwierdzono mniejsze zapotrzebowane energetyczne organizmu o 30%. Przekłada się to na konieczność zmiany nawyków żywieniowych.
Brak apetytu i inne choroby u osób starszych
Brak apetytu u starszych osób spowodowany jest zaburzeniami smaku oraz utrudnieniami w jedzeniu. Braki w uzębieniu i towarzyszące choroby wzmagają niechęć do posiłków. Przykładem takiej choroby jest kserostomia, powodująca suchość jamy ustnej w wyniku ograniczenia wydzielania śliny. Utrudnia ona przełykanie pokarmu i mówienie. Może powodować stany zapalne w jamie ustnej w postaci aft i kandydozy. Suchość jamy ustnej wywołuje także zaburzenia smaku. To z kolei przekłada się na skłonności osób w podeszłym wieku do spożywania słonych posiłków. Nadmiar soli w diecie powoduje wzrost ciśnienia krwi.
Seniorzy często unikają picia ze względu na wstydliwy problem, jakim jest nietrzymanie moczu (więcej: https://ekodietetyk.pl/dieta-na-nerki-i-ich-emocje-zalecenia-wg-medycyny-chinskiej/).
Ważne u osób starszych jest regularne nawadnianie organizmu w ilości 2 litrów płynów dziennie. Zapobiega to odwodnieniu organizmu, którego przyczyną jest brak pragnienia u osób starszych. Odwodnienie może doprowadzić do zwiększenia gęstości krwi, co znacznie zwiększa ryzyko powstania zakrzepów i zatorów płucnych, zaburzeń świadomości, a nawet udaru oraz zawału serca.
Inną chorobą wieku podeszłego jest dysfagia, czyli zaburzenie procesu połykania, spowodowane osłabieniem mięśni jamy ustnej. Objawami są nagminny kaszel, dławienie i krztuszenie się jedzeniem oraz piciem. Dotyczy ona nawet 50% seniorów. Ważne jest dokładne, powolne przeżuwanie niewielkich porcji pokarmu i popijanie napojów małymi łykami.
Seniorzy zmagają się również z zespołem słabości. Wynika on ze zbyt małej ilości białka w diecie i jego gorszej przyswajalności. Białko jest budulcem organizmu, a jego niedobór prowadzi do zaburzeń pracy układów immunologicznego, kostnego, hormonalnego i trawiennego. Należy spożywać białko zwierzęce, zawierające niezbędne dla zdrowia aminokwasy i białko roślinne. Zaleca się dostarczanie pełnowartościowego białka w posiłkach w ilości 1-1,2 g na kg masy ciała. Wysokobiałkowe źródła to ryby, jajka, mięso, przetwory mleczne oraz rośliny strączkowe.
Podeszły wiek to zwiększone ryzyko wystąpienia osteoporozy, wynikającej z mniejszej wchłanialności wapnia. To niebezpieczna choroba dotykająca seniorów, którzy cierpią na niedobór witaminy D. Zaleca się jej całoroczną suplementację, aby ułatwić wchłanianie wapnia w jelicie cienkim i odbudowę kośćca. Zgodnie z badaniami, dawka 800-100 IU witaminy D na dobę zmniejsza prawdopodobieństwo złamań kości o 25 do 30%.
Świadomość i przestrzeganie zasad prawidłowego odżywiania jest istotnym elementem profilaktyki zdrowotnej seniora. Zbilansowana dieta powinna dostarczać niezbędnych minerałów, witamin z grup A,B,C, D, E, kwasu foliowego, błonnika, a także pełnowartościowego białka, wapnia i żelaza. Istotne jest uświadomienie osobom starszym, jak ważne jest spożywanie ciepłych posiłków i urozmaicona dieta. Przy żywieniu seniorów należy uwzględnić przyjmowane przez nich leki oraz ich wzajemne interakcje. Warto skorzystać z porad lekarza oraz dietetyka.
Monika Dziemidowicz, dietetyk kliniczny, dietoterapeuta TCM
Źródła:
1) https://talerzseniora.pl/wp-content/uploads/2018/10/Talerz-seniora-internet.pdf
2) https://zdrowie.pap.pl/senior/dieta-gdy-organy-sie-kurcza-czyli-co-ma-jesc-senior
3) https://www.akademiamedycyny.pl/wp-content/uploads/2016/05/201102_Geriatria_0011.pdf
4) https://www.akademiadietetyki.pl/dietetyka/dieta-seniora-xxi-wieku/
Miło powitać Ciebie na mojej stronie.
Cieszę się, że masz podobne zainteresowania do mnie.
Jeżeli podobał Ci się mój artykuł i chciałbyś ich czytać więcej, postaw mi wirtualną kawę,
Bardzo dziękuję
