Dieta a nastrój – jak gotowanie i emocje zmieniają „energię” posiłku? (TCM)

Każda osoba, która dba o odżywianie i rozwój wewnętrzny, intuicyjnie czuje, że jedzenie może „nieść” różną jakość — raz nas lekko podnosi, innym razem obciąża. W ujęciu TCM liczy się nie tylko co kładziemy na talerz, ale także jak to przygotowujemy i w jakim stanie emocjonalnym gotuje osoba w kuchni.

Dlaczego nastawienie kucharza ma znaczenie (TCM)

W TCM intencja i emocje to element „jakości energetycznej” posiłku — równie ważny jak składniki i technika. Przysłowiowe „ciasto z zakalcem po kłótni” dobrze oddaje ideę: wygląd, zapach, smak i — przede wszystkim — samopoczucie po zjedzeniu odzwierciedlają, czy posiłek nas „nakarmił” również na poziomie energii. Prosta kanapka przygotowana z dobrą intencją (babcie są w tym dobre :-)) potrafi nasycić bardziej niż wykwintna kolacja jedzona w napięciu.

Jak emocje „przechodzą” na talerz (TCM)

gotowanie w gniewie – „przekazuje” pośpiech i drażliwość;
gotowanie w lęku/stresie – wzmacnia napięcie;
gotowanie z poczuciem odrzucenia – może skutkować „odrzucanym” posiłkiem;
skrajna oszczędność i surowość – bywa odczuwana jako niedostatek.

To oczywiście język TCM: opisuje jakość doświadczenia, nie diagnozę medyczną.

Krótka historia z warsztatów

Podczas warsztatów z dziećmi najpyszniejsze potrawy wychodziły… mimo grubych plastrów, przypalania i nierównych proporcji. Każde dziecko podchodziło, mieszało z zaciekawieniem, życząc potrawie „żeby była smaczna”. Ta wspólna, dobra intencja była ważniejsza niż perfekcyjny przepis. Nigdy takie smaku nie udało mi się odzwierciedlić w domu :-).

Techniki a „wibracja” jedzenia (TCM w praktyce)

W TCM sposób obróbki wpływa na odczucia po posiłku:

Szybko i krótko, w wyższej temperaturze, z małą ilością przypraw
Daje dania „lżejsze”, aktywujące, a jednocześnie pozwalające się rozluźnić — dobre dla osób ospałych, ale żyjących w napięciu.
Długo, na małym ogniu, bez częstego mieszania
Uspokaja, „dociąża” i stabilizuje — wspiera osoby niecierpliwe, rozdrażnione.
Długo z dodatkiem mega składników odżywczych (wywary, duszenie warzyw/mięsa)
Karmi „głębiej” — przydatne, gdy brakuje sił, apetytu czy chęci do aktywności.
Ruch i zaangażowanie (tłuczenie, rozdrabnianie, uważne mieszanie)
W TCM „naenergetyzowuje” potrawę i może pobudzać trawienie; na poziomie emocji sprzyja radości i chęci działania.

Uwaga praktyczna: jeśli korzystasz z mrożonek czy mikrofalówki — w perspektywie TCM mają one „niższą jakość energetyczną” niż świeże, prosto gotowane potrawy. Gdy to jedyna opcja, zrównoważ posiłek ciepłem (zupa, duszenie) i prostotą składu.

9 zasad „wysokowibracyjnego” gotowania (TCM)

Nie gotuj w silnym gniewie, smutku czy napięciu. Zrób 3 oddechy, daj sobie 30 sekund pauzy.
Zadbaj o porządek na blacie przed i w trakcie gotowania. Mniej chaosu = lżejszy posiłek.
Planuj prosto. Przygotuj składniki wcześniej, unikaj skomplikowanych receptur.
Stawiaj na krótkie listy składników i czytelne smaki. Proste posiłki trawią się łatwiej.
Nie „dokarmiaj” dania resztkami z poprzednich posiłków — świeżość sprzyja lekkości.
Nie mieszaj brudną łyżką ani tą samą, którą próbujesz. Szanuj higienę i intencję.
Dobierz technikę do nastroju. Duszenie/wywary — gdy chcesz ukojenia; stir-fry/pieczenie — gdy potrzebujesz aktywizacji.
Gotuj w tempie, które możesz utrzymać — bez pośpiechu i nerwowego „szarpania” potrawy.
Na koniec – wdzięczność. Chwila uważności zamyka posiłek i wzmacnia sytość.

Chcesz o prostych połączeniach? Zobacz: Sztuka łączenia pokarmów.

Gdy wracasz zmęczona/y i „nie masz siły” (co zrobić dziś):

Wybierz jednogarnkowe danie (zupa krem, gulasz, ryż z warzywami).
Zrób mikro-rytuał startowy: 3 oddechy, porządek na blacie, zaparz ciepłą herbatę.
Użyj krótkiej listy składników i jednej techniki (np. samo duszenie).
Zakończ posiłek ciepłym napojem — to sygnał „koniec jedzenia”.

Pory roku a kuchnia (zapowiedź)

W TCM każda pora roku ma inną dynamikę, więc inaczej dobieramy krojenie, przyprawy, naczynia i techniki. To temat na osobny wpis — wkrótce opowiem, jak gotować sezonowo, by wspierać nastrój i trawienie.

Monika Dziemidowicz — dietetyk, dietoterapeuta TCM, psychodietetyk

Literatura i polecane źródła:

- Paul Pitchford – „Odżywianie dla zdrowia. Tradycje wschodnie i nowoczesna wiedza o żywieniu”
- Harriet Beinfield, Efrem Korngold – „Między niebem a ziemią. Przewodnik po medycynie chińskiej”
- Joerg (Jörg) Kastner – „Terapia pożywieniem. Dietetyka według tradycyjnej medycyny chińskiej”
- Zhang Yifang, Yao Yingzhi – „Tradycyjna medycyna chińska w kuchni”
- Ni, M., McNease, C. The Tao of Nutrition. SevenStar Communications.